Konstantinopolis: Şehrin Dokusu

H. MAGUIRE & R. OUSTERHOUT (Eds.), Konstantinopolis: Şehrin Dokusu. İstanbul 2016. Alfa Yayınları, 248 sayfa (117 resim ile birlikte). Çev. H. YALIN. ISBN: 9786051713861

Henry Maguire ve Robert Ousterhout editörlüğünde yayına hazırlanmış olan kitap, yaşayan bir kent olan İstanbul (Konstantinopolis) hakkında, farklı konu­larda uzmanlık alanlarına sahip bilim insanlarının katılımıyla 1998 yılında Dum­barton Oaks’ta ‘Konstantinopolis: Şehrin Dokusu’ adıyla düzenlenmiş di­sip­linlerarası sempozyumda sunulmuş olan bildiri metinlerinin büyük kısmını içermektedir.

Kitap sırasıyla İçindekiler, sekiz bilim insanının yayınlamış olduğu bildiri me­tin­lerini içeren sekiz bölüm ve Çevirmenin Notu’ndan (246-248) oluşmak­tadır. Eserde şehrin dokusunu oluşturan sokaklar, mahalleler, şehir surları, ki­li­seler, ticari mekânlar, bahçe ve parklar gibi kamusal alanlar arkeolojik ka­lın­tılara ve tarihi metinlere dayanarak incelenmektedir.

Editör Henry Maguire ile Robert Ousterhout tarafından kaleme alınan ve giriş özelliği taşıyan Konstantinopolis: Şehrin Dokusu (7-11) adlı birinci bö­lüm­de gerçekleştirilmiş olan sempozyumun amacına ve sempozyumda ya­yın­lanan metinlerde izlenilen araştırma yöntemlerine değinilmiştir.

Albrecht Berger tarafından kaleme alınmış olan Konstantinopolis’te So­kaklar ve Kamusal Alanlar (13-35) adını taşıyan ikinci bölümde esas olarak İs­tanbul’un düzenli bir sokak sistemine göre planlanarak inşa edilip edilme­diği hususu incelenmektedir. Metnin yazarı konuyu açıklığa kavuştururken kilise, sarnıç, su kemerleri ve şehir surları gibi günümüzde ayakta olan yapılar ile modern şehirleşme neticesinde ortadan kaybolmuş, ancak yerleri bilinen arkeolojik kalıntılara dayanarak değerlendirmeler yapmaktadır.

Cyril Mango tarafından kaleme alınmış olan Konstantinopolis Zafer Yolu ve Haliç (36-68) adlı bölümde Konstantinopolis’te XII. yüzyıla kadar devam et­miş olan zafer alaylarının icra edilirken zafer alayı tarafından izlenmesi ge­reken belirlenmiş bir alan veya güzergâhın varlığı sorgulanmakta ve olası ihti­maller üzerinde değerlendirmeler yapılmaktadır. Değerlendirmeleri yapar­ken Mango, Şehir surlarında bulunan Altın Kapı’nın yapısal özelliklerini, tarih boyunca geçirdiği değişimleri incelemekte ve Haliç’e yakın olan Strategi­on’un konumunu kaynaklara dayanarak tahmin etmeye çalışmaktadır.

Marlia Mundell Mango tarafından yayınlanan metin olan Konstantinopo­lis’in Ticari Haritası (69-119) adlı dördüncü bölümde yazar, büyük ölçekli girişimler olan idare kontrolündeki ticaret yerlerine yoğunlaşmaktadır. Kons­tantino­polis ticaret hayatını Erken (V-VII. yüzyıllar), Ortaçağ (X-XII. yüzyıllar) ve Geç Dönem (XIII-XV. yüzyıllar) olarak üç farklı dönemde inceleyen Mango, Notitia Urbis Constantinopolitanae (425) ve Valinin Kitabı (912) eserlerine dayanarak tespitlerde ve değerlendirmelerde bulunmaktadır. Metinde Kons­tantinopolis’te bulunan limanlar, depolar (horrae), ekmek fırınları ve ekmek dağıtım yerleri (gradus), et ve balık pazarları (macella), forumlar ve agoralar, stoalar ve dükkânlar (ergasteria) ile yabancı kolonilerin ticari bölgeleri olan ksenodokheia gibi yapıların işlevleri ve konumları da ayrı ayrı alt başlıklar altında irdelenmektedir.

Paul Magdalino tarafından yayınlanan metin olan Konstantinopolis’te De­niz Kıyısındaki Mahalleler: VI.-XII. Yüzyıllarda Ticari ve Meskûn İşlevleri (120-149) adlı beşinci bölümde yarım ada şeklinde olan Konstantinopolis’in tüm dokusuna etki eden denizin kıyısındaki bölgeler incelenmektedir. Konstanti­nopolis’te bulunan Prosphorion, Neorion, Theodosius ve Julianus/Sophia limanları ile bunların kullanım amaçları, limanların bulundukları bölgelere etkileri, şehrin kuzeyinde yani Haliç kıyısındaki koloniler ve faaliyetleri yazar tarafından incelenen konular arasında yer almaktadır.

Metin Ahunbay ve Zeynep Ahunbay tarafından yayınlanan metin olan İs­tanbul Kara Surları Üzerine Son Çalışma: Kule 2 ve Kule 5 (150-187) adlı altıncı bölümde II. Theodosius’un hükümdarlığı esnasında inşa edilmiş olan kara sur­larının Marmara’dan kuzeye doğru ilk beş kulesini kapsayan batı bölümü­nün restorasyon çalışmaları ile ilgili bilgiler verilmektedir. Restorasyona tabi tutulan kuleler ve duvarlarının yapım teknikleri, zaman içerisindeki onarım ve eklemeler, restorasyon öncesi durumları, restorasyon esnasındaki malze­me ve onarım teknikleri ile bu çalışmalar esnasında ortaya çıkarılan buluntu­lar metnin içeriğini oluşturmaktadır.

Robert Ousterhout tarafından yayınlanan metin olan Geç Dönem Kons­tanti­nopolis Kiliselerinin Kendi Bağlamlarında Mülahazası: Metodoloji Öneri­leri ve Birkaç Örnek (188-213) adlı yedinci bölümde Konstantinopolis’ten günümüze kalan kiliselerin analizi için üç farklı yaklaşım önerilmektedir; to­pografya, tarih ve inşaat. Yazar önerdiği üç farklı yaklaşım ile Chora Manastırı ve onun civar yapıları, Pantokrator Manastırı, Aya Eufemia Kilisesi ve Lips Manastırı gibi örnekleri irdelemektedir.

Henry Maguire tarafından yayınlanan metin olan Konstantinopolis’te Bah­çe ve Parklar (214-245) eserin son bölümünü oluşturmakta ve bu bölüm bü­yük bir kısmı bugün yapılarla kaplanmış olan dört park ve bahçeye odak­lanmaktadır. Maguire şehir dışındaki iki banliyö parkı olan Philopation ve Are­tai ile sur içindeki Mesokepion ve Mangana bahçelerine odaklanmakta; bu park ve bahçelerin yerlerini ve donatılarını eski metinlerden tespit ederek konumlandırmaya çalışmaktadır.

Farklı disiplinlerden konularında uzman bilim insanlarının bir araya gele­rek Konstantinopolis’in eski şehir dokusu ve aynı zamanda yaşamına dair oldukça verimli metinler ortaya çıkarmış oldukları seminerin ürünü olan ki­tap, kullanılan görseller ve akıcı çevirisi ile Doğu Roma İmparatorluğu’nu fark­lı bir bakış açısıyla görmek isteyenler için oldukça faydalı bir kaynak niteli­ğindedir.

Konstantinopolis: Şehrin Dokusu

H. MAGUIRE & R. OUSTERHOUT (Eds.), Konstantinopolis: Şehrin Dokusu. İstanbul 2016. Alfa Yayınları, 248 sayfa (117 resim ile birlikte). Çev. H. YALIN. ISBN: 9786051713861

Henry Maguire ve Robert Ousterhout editörlüğünde yayına hazırlanmış olan kitap, yaşayan bir kent olan İstanbul (Konstantinopolis) hakkında, farklı konu­larda uzmanlık alanlarına sahip bilim insanlarının katılımıyla 1998 yılında Dum­barton Oaks’ta ‘Konstantinopolis: Şehrin Dokusu’ adıyla düzenlenmiş di­sip­linlerarası sempozyumda sunulmuş olan bildiri metinlerinin büyük kısmını içermektedir.

Kitap sırasıyla İçindekiler, sekiz bilim insanının yayınlamış olduğu bildiri me­tin­lerini içeren sekiz bölüm ve Çevirmenin Notu’ndan (246-248) oluşmak­tadır. Eserde şehrin dokusunu oluşturan sokaklar, mahalleler, şehir surları, ki­li­seler, ticari mekânlar, bahçe ve parklar gibi kamusal alanlar arkeolojik ka­lın­tılara ve tarihi metinlere dayanarak incelenmektedir.

Editör Henry Maguire ile Robert Ousterhout tarafından kaleme alınan ve giriş özelliği taşıyan Konstantinopolis: Şehrin Dokusu (7-11) adlı birinci bö­lüm­de gerçekleştirilmiş olan sempozyumun amacına ve sempozyumda ya­yın­lanan metinlerde izlenilen araştırma yöntemlerine değinilmiştir.

Albrecht Berger tarafından kaleme alınmış olan Konstantinopolis’te So­kaklar ve Kamusal Alanlar (13-35) adını taşıyan ikinci bölümde esas olarak İs­tanbul’un düzenli bir sokak sistemine göre planlanarak inşa edilip edilme­diği hususu incelenmektedir. Metnin yazarı konuyu açıklığa kavuştururken kilise, sarnıç, su kemerleri ve şehir surları gibi günümüzde ayakta olan yapılar ile modern şehirleşme neticesinde ortadan kaybolmuş, ancak yerleri bilinen arkeolojik kalıntılara dayanarak değerlendirmeler yapmaktadır.

Cyril Mango tarafından kaleme alınmış olan Konstantinopolis Zafer Yolu ve Haliç (36-68) adlı bölümde Konstantinopolis’te XII. yüzyıla kadar devam et­miş olan zafer alaylarının icra edilirken zafer alayı tarafından izlenmesi ge­reken belirlenmiş bir alan veya güzergâhın varlığı sorgulanmakta ve olası ihti­maller üzerinde değerlendirmeler yapılmaktadır. Değerlendirmeleri yapar­ken Mango, Şehir surlarında bulunan Altın Kapı’nın yapısal özelliklerini, tarih boyunca geçirdiği değişimleri incelemekte ve Haliç’e yakın olan Strategi­on’un konumunu kaynaklara dayanarak tahmin etmeye çalışmaktadır.

Marlia Mundell Mango tarafından yayınlanan metin olan Konstantinopo­lis’in Ticari Haritası (69-119) adlı dördüncü bölümde yazar, büyük ölçekli girişimler olan idare kontrolündeki ticaret yerlerine yoğunlaşmaktadır. Kons­tantino­polis ticaret hayatını Erken (V-VII. yüzyıllar), Ortaçağ (X-XII. yüzyıllar) ve Geç Dönem (XIII-XV. yüzyıllar) olarak üç farklı dönemde inceleyen Mango, Notitia Urbis Constantinopolitanae (425) ve Valinin Kitabı (912) eserlerine dayanarak tespitlerde ve değerlendirmelerde bulunmaktadır. Metinde Kons­tantinopolis’te bulunan limanlar, depolar (horrae), ekmek fırınları ve ekmek dağıtım yerleri (gradus), et ve balık pazarları (macella), forumlar ve agoralar, stoalar ve dükkânlar (ergasteria) ile yabancı kolonilerin ticari bölgeleri olan ksenodokheia gibi yapıların işlevleri ve konumları da ayrı ayrı alt başlıklar altında irdelenmektedir.

Paul Magdalino tarafından yayınlanan metin olan Konstantinopolis’te De­niz Kıyısındaki Mahalleler: VI.-XII. Yüzyıllarda Ticari ve Meskûn İşlevleri (120-149) adlı beşinci bölümde yarım ada şeklinde olan Konstantinopolis’in tüm dokusuna etki eden denizin kıyısındaki bölgeler incelenmektedir. Konstanti­nopolis’te bulunan Prosphorion, Neorion, Theodosius ve Julianus/Sophia limanları ile bunların kullanım amaçları, limanların bulundukları bölgelere etkileri, şehrin kuzeyinde yani Haliç kıyısındaki koloniler ve faaliyetleri yazar tarafından incelenen konular arasında yer almaktadır.

Metin Ahunbay ve Zeynep Ahunbay tarafından yayınlanan metin olan İs­tanbul Kara Surları Üzerine Son Çalışma: Kule 2 ve Kule 5 (150-187) adlı altıncı bölümde II. Theodosius’un hükümdarlığı esnasında inşa edilmiş olan kara sur­larının Marmara’dan kuzeye doğru ilk beş kulesini kapsayan batı bölümü­nün restorasyon çalışmaları ile ilgili bilgiler verilmektedir. Restorasyona tabi tutulan kuleler ve duvarlarının yapım teknikleri, zaman içerisindeki onarım ve eklemeler, restorasyon öncesi durumları, restorasyon esnasındaki malze­me ve onarım teknikleri ile bu çalışmalar esnasında ortaya çıkarılan buluntu­lar metnin içeriğini oluşturmaktadır.

Robert Ousterhout tarafından yayınlanan metin olan Geç Dönem Kons­tanti­nopolis Kiliselerinin Kendi Bağlamlarında Mülahazası: Metodoloji Öneri­leri ve Birkaç Örnek (188-213) adlı yedinci bölümde Konstantinopolis’ten günümüze kalan kiliselerin analizi için üç farklı yaklaşım önerilmektedir; to­pografya, tarih ve inşaat. Yazar önerdiği üç farklı yaklaşım ile Chora Manastırı ve onun civar yapıları, Pantokrator Manastırı, Aya Eufemia Kilisesi ve Lips Manastırı gibi örnekleri irdelemektedir.

Henry Maguire tarafından yayınlanan metin olan Konstantinopolis’te Bah­çe ve Parklar (214-245) eserin son bölümünü oluşturmakta ve bu bölüm bü­yük bir kısmı bugün yapılarla kaplanmış olan dört park ve bahçeye odak­lanmaktadır. Maguire şehir dışındaki iki banliyö parkı olan Philopation ve Are­tai ile sur içindeki Mesokepion ve Mangana bahçelerine odaklanmakta; bu park ve bahçelerin yerlerini ve donatılarını eski metinlerden tespit ederek konumlandırmaya çalışmaktadır.

Farklı disiplinlerden konularında uzman bilim insanlarının bir araya gele­rek Konstantinopolis’in eski şehir dokusu ve aynı zamanda yaşamına dair oldukça verimli metinler ortaya çıkarmış oldukları seminerin ürünü olan ki­tap, kullanılan görseller ve akıcı çevirisi ile Doğu Roma İmparatorluğu’nu fark­lı bir bakış açısıyla görmek isteyenler için oldukça faydalı bir kaynak niteli­ğindedir.