LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi

Künye

Yayın Sahibi

Prof. Dr. Murat ARSLAN

Baş Editör

Prof. Dr. A. Vedat ÇELGİN, İstanbul Üniversitesi

Editörler

Prof. Dr. Hamdi ŞAHİN, İstanbul Üniversitesi
Doç. Dr. Burak TAKMER, Akdeniz Üniversitesi

Danışma Kurulu

Prof. Dr. François de CALLATAY, Royal Library of Belgium
Prof. Dr. Serra DURUGÖNÜL, Mersin Üniversitesi
Prof. Dr. Burcu ERCİYAS, Middle East Technical University
Prof. Dr. Peter Franz MITTAG, Universität zu Köln
Prof. Dr. Owen DOONAN, California State University
Doç. Dr. Emre ERTEN, İstanbul Üniversitesi

Yayın Editörü

Şenkal KİLECİ (Dr.)

Dergi Sekreterleri

Tolga KARAHAN (Doktorant)

Redaksiyon

Mehmet Emin TEKİN (Doktorant)
Özgür KAYA (Doktorant)

Proofreaders

T. Mikail P. DUGGAN
Markus SCHRIJER
Özge BOZKURTOĞLU (Arş. Gör.)

Multimedya ve Web Tasarım

Fatih YILMAZ (Arş. Gör.)
Aykan AKÇAY (Arş. Gör.)

Odak ve Kapsam

LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi Akdeniz Üniversitesi bünyesindeki bir dergi olup Akdeniz Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi Phaselis Araştırma İstasyonu’nda ulusal hakemli elektronik (online) olarak yayımlanır. Bir grup idealist epigrafist ve eskiçağ tarihçisi akademisyen tarafından hazırlanan dergi hiçbir çıkar gözetmez. Açık erişimli ve ücretsizdir. Parayla satılmaz.

Dergi ani bir heves ya da son zamanda popüler olan akımın ürünü değildir. Ülkemizde istenilen seviyelerde bulunmayan epigrafik yayım, çeviri ve kontrandü alanlarındaki eksikliği gidermek konusunda atılmış küçük bir adımdır.

Derginin amacı antikçağ Anadolu coğrafyasına ilişkin Hellence ve Latince epigrafik belgeleri bulmak ve bilim camiasına tanıtmaktır. Bu şekilde Anadolu’nun farklı bölgelerinde akademisyenler tarafından yapılan yüzey araştırmaları ve antik kentlerde yapılan kazılardan ele geçen ‘yeni’ yazıtlar akademisyenler tarafından bilim camiası ve kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır. Konu ve kapsamı bakımından özgün olan dergimizde antikçağ araştırmalarıyla ilişkili diğer disiplinlere ait makaleler yayımlanamaz.

Derginin odağı epigrafi olmakla birlikte dergimizin başlığında da ifade edildiği üzere iki ana hedefi bulunmaktadır. Bunlardan ilki ülkemizde eksikliği hissedilen ve henüz istenilen seviyelere ulaşmamış olan Hellence ve Latince kaynaklarını orijinal dillerinden çevirerek dilimize kazandırmaktır. İkinci olarak ise, antikiteye ilgi duyan akademisyen, öğrenci ile entelektüeller için ülkemizde ve dünyada Akdeniz Havzası ve uygarlıklarıyla ilgili son yıllarda yayımlanan kitaplara ilişkin bilgilendirici kitap tanıtımları ve konunun uzmanları tarafından kitap eleştirileri yayımlanması ve akademik anlamda farkındalık yaratılması hedeflenmektedir.

Derginin hedefleri doğrultusunda Hellence ve Latince’den dilimize kazandırılan çeviriler antik ve geç antikçağ ile sınırlıdır. Benzer durum kitap eleştirileri ve tanıtımları açısından da geçerlidir.

Anadolu’nun antik ve geç antikçağına ilişkin farklı disiplinlerde (tarih, tarihsel coğrafya, arkeoloji, epigrafi, nümismatik etc.) yayımlanan kitapların eleştirilerini ve tanıtımlarını yapılırken tercih edilen kabul süresi son 1-2 yıl içinde yayımlanmış alana özgü kitaplardır. Ancak dergimiz alan olarak eskiçağ tarihi disiplinleri; kronolojik olarak ise antik ve geç antikçağla sınırlı olduğu ve ülkemizde söz konusu alanlarda yayımlanan orijinal yayın ile çevirilerin kısıtlı sayıda olması nedeniyle bu süre bazen esnetilebilmektedir.
Bu yönüyle dergimiz antikiteye ilgi duyan akademisyen, öğrenci ile entelektüeller için ülkemizde ve dünyada Akdeniz Havzası ve uygarlıklarıyla ilgili son yıllarda yayımlanan kitaplara ilişkin bilgilendirici kitap tanıtımları ve konunun uzmanları tarafından kitap eleştirileri yayımlayarak farkındalık yaratmayı ve toplumsal fayda sağlamayı hedeflemektedir. Bunu yaparken bir yandan da akademik kariyer yapmak isteyen lisans ya da akademik hayata yeni başlayan yüksek lisans ve doktora öğrencilerini teşvik ederek onların analitik değerlendirme ve tez yazma becerilerinin gelişmesine katkıda bulunmaktır.

Göz ardı edilmemesi gereken nokta dergimizde yayımlanan çeviri ve tanıtımlar makale olarak değerlendirilmemelidir. Konuları, yöntemleri ve bakış açıları farklı olup sınırları ve amaçları ayrıdır. Her bir yayım kapsamları ve bağlı bulundukları alanlarının genel kabul gören içerikleri dolayısıyla Türkçe ya da herhangi bir yabancı dilde abstract ve anahtar kelimeler içermezler.
Kullanıcılar özgür bir şekilde yayıncıdan ve yazar(lar)dan izin almaksızın, dergideki çalışmaları tam metin olarak okuyabilir, indirebilir, dağıtabilir, yayımların çıktısını alabilir ve kaynak göstererek yayımlara bağlantı verebilir.
Değerlendirme süreci biten epigrafik makaleler, çeviriler, eleştiriler ve kitap tanıtımları derginin web sitesinde (libridergi.org) yıl boyunca ilgili sayının içinde (Volume V: Ocak-Aralık 2019) yayımlanır. Aralık ayı sonunda ilgili yıla ait sayı tamamlanır. Dergide yayımlanan eserlerin sorumluluğu yazarlarına aittir.

Editoryal Prensiplerin Beyanı

KİTAP TANITIMI

Konusu, Yöntemi ve Dönemi

LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi’nde yayımlanmak üzere editör heyetine sunulan kitap tanıtımları sadece Eskiçağ ve Geç Antikçağ Tarihi’ne ve yardımcı bilimlerine ait farklı konuları kapsayan disiplinlere ait yayınların (monografi, el kitabı, biyografi, katalog [sikke], editörlü kitap, derleme/tematik kitap, antik kaynak, modern literatür çevirileri ve komentarları etc.) nesnel değerlendirmelerini içermelidir.

Konunun ve kitabın seçiminde gerek değerlendirilen eserler gerekse yazarca kaleme alınan tanıtım yazıları akademik/bilimsel niteliğe sahip olmalıdır. Kitap tanıtımları eserlere ilişkin öznel yargılardan uzak ve yoruma dayalı bir anlatım tarzı benimsemeden yalın, anlaşılır bir üslupla nesnel bir şekilde hazırlanmalıdır. Anlatılar tamamıyla kitabın içeriğiyle doğru orantılı olmalıdır. Tanıtım yazıları 2 ila 3 sayfa arasında olup 4 sayfayı geçmemelidir.

Kitap tanıtımlarında yazardan beklenen açık bir değerlendirme olup makale değildir[1]. Bu yüzden dipnot ya da son not kullanılmamalıdır. Ancak tanıtım yapan yazar tarafından zorunlu görülen durumlarda atıfta bulunulacak kitabın/makalenin ismi ve sayfa sayısı ilgili cümle içinde kısa bir parantez (APA alıntı stilinde/APA citation style) içinde verilebilir.

TANITILAN KİTABIN KÜNYE VERİMİ

Türkçe Telif Eser

Kitap tanıtımının künyesi (yazar, başlık, yayım evi bilgisi, sayfa sayısı, ISBN, tanıtımı yapan = author, title, publication information, lenght, ISBN, book noticer) dergi yazım ilkelerine uygun olarak verilmelidir. Bu doğrultuda takip edilmesi beklenen başlık düzeni aşağıdaki gibi olmalıdır:

Yazarın isminin sadece baş harfi/harfleri ve yazarın soyadı büyük harflerle yazılmalı daha sonra virgül konularak kitabın tam ismi her kelimenin baş harfi büyük olmak kaydıyla küçük harflerle italik yazılmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. Noktadan sonra eserin basıldığı yer ve basım yılı arada bir boşluk bırakılarak yazılmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. Akabinde eserin basıldığı yayınevi adı verilmeli ve virgülün ardından kaç sayfa olduğu belirtilmelidir. Eğer eserde görsel, harita, çizim, grafiklere etc. yer veriliyorsa parantez içinde ve her birinin sayıları verilerek belirtilmeli ve parantez kapatıldıktan sonra nokta koyulmalıdır. Kitabın ISBN numarası rakamlar arasına tire konulmadan yazılarak künye kısmı sonlandırılmadır.

Künyenin hemen altına kitabın tanıtımını yapan yazar ya da yazarların adı baş harfi büyük olmak kaydıyla küçük harf, soyadı ise büyük harflerle yazılmalı ve üzerine yıldız işareti konulmalıdır. Yazar herhangi bir üniversitede çalışan bir akademisyen, doktora, yüksek lisans ya da lisans öğrencisiyse çalıştığı ya da öğrenimini sürdürdüğü üniversitenin, bölümün ve anabilim dalının isimleri, güncel e-mail adresi ile GSM ve ORCID numaraları eksiksiz olarak verilmelidir.

Son olarak kitap tanıtımını gerçekleştiren yazar ya da yazarlar, tanıttıkları eserin kapaklarına ait görselleri çözünürlüğü en az 850 piksel ve renkli olacak şekilde düzenledikten sonra jpeg formatında editöre iletmelidirler.

Yabancı bir Dilden Çeviri Telif Eser

Kitap tanıtımının künyesi (yazar, başlık, yayım evi bilgisi, sayfa sayısı, çevirmen, ISBN, tanıtımı yapan = author, title, publication information, lenght, translator, ISBN, book noticer) dergi yazım ilkelerine uygun olarak verilmelidir. Bu doğrultuda takip edilmesi beklenen başlık düzeni aşağıdaki gibi olmalıdır:

Yazarın isminin sadece baş harfi/harfleri ve yazarın soyadı büyük harflerle yazılmalı daha sonra virgül konularak kitabın tam ismi her kelimenin baş harfi büyük olmak kaydıyla küçük harflerle italik yazılmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. Noktadan sonra eserin basıldığı yer il ve basım yılı arada bir boşluk bırakılarak yazılmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. Akabinde eserin basıldığı yayınevi adı verilmeli ve virgülün ardından kaç sayfa olduğu belirtilmelidir. Eğer eserde görsel, harita, çizim, grafiklere etc. yer veriliyorsa parantez içinde ve her birinin sayıları verilerek belirtilmeli ve parantez kapatıldıktan sonra nokta koyulmalıdır. Daha sonra kitabın transkripsiyonunu yapan çevirmenin isminin sadece baş harfi ve yazarın soyadı küçük harflerle yazılmalı ve noktayla sonlanmalıdır. Ardından ISBN numarası rakamlar arasına tire konulmadan yazılarak künye kısmı sona ermelidir.

Künyenin hemen altına kitabın tanıtımını yapan yazar ya da yazarların adı baş harfi büyük olmak kaydıyla küçük harf, soyadı ise büyük harflerle yazılmalı ve üzerine yıldız işareti koyulmalıdır. Yazar herhangi bir üniversitede çalışan bir akademisyen, doktora, yüksek lisans ya da lisans öğrencisiyse çalıştığı ya da öğrenimini sürdürdüğü üniversitenin, bölümün ve anabilim dalının isimleri, güncel e-mail adresi ile GSM ve ORCID numaraları eksiksiz olarak verilmelidir.

Son olarak kitap tanıtımını gerçekleştiren yazar ya da yazarlar, tanıttıkları eserin kapaklarına ait görselleri çözünürlüğü en az 850 piksel ve renkli olacak şekilde düzenledikten sonra jpeg formatında editöre iletmelidirler.

Monografi başlığı ve kitabın tanıtımını yapan kişinin künye verimi:

ESER TANITIMI

Eserin künyesi eksiksiz olarak verildikten sonra, tanıtılan eser içerisindeki bölümler, bölüm başlığı, başlığın alt başlığı ve alt başlığın alt başlığı şeklinde eserin içindekiler kısmı sıralamasını takip etmelidir. Tanıtımda belirtilen tüm başlık ve alt başlıkların sayfa aralıkları, kapsadığı sayfalar parantez içinde belirtilmelidir. Bölümlerin dışında kalan İçindekiler, Önsöz, Sunuş, Teşekkür gibi Giriş, Appendiks, Kaynakça, Dizin gibi Sonuç kısımları içindekilere paralel şekilde verilmelidir. Tanıtım kaleme alınırken yazardan kitabın ve bölümlerin özeti değil, değerlendirmeleri beklenmektedir.

Kitabın yayımlandığı dilden farklı bir dilde tanıtım yapılıyorsa, her tür başlık türünün önce tanıtımı yapılan dilde italik yazımı ardından parantez içinde orijinal dili ve köşeli parantez içinde ise bölümün ilgili sayfa aralığı anılarak aktarılmalıdır. Parantez kapatılmadan önce köşeli parantez içerisinde başlığın sayfa aralıkları belirtilmeli ve köşeli parantez kapatıldıktan sonra parantez kapatılmalıdır.

Kitap Tanıtımı yapılırken yazarların dikkat etmesi gereken noktalar

Tanıtımı yapılan eser hakkında kitabın konusu, amacı, yazarın konuya olan hakimiyeti ve yetkinliği, kitabın hedef kitlesi, konunun yazar tarafından nasıl ele alındığı ve başlık-içerik uyumu, yazarın konuyu ele alırken kullandığı metodoloji, dikkat çektiği noktalar, kitabın organizasyon düzeni: içindekiler listesi, bölümler, çizimler, haritalar, resimlerin kalitesi, kullandığı bilgi-referans notlarının uyumu, bibliyografya düzeni ve referans verilen kaynakların yeterliliği-güncelliği ve varsa; indeks ve sözlük üzerine kitap tanıtımı yapanların yorumları ve analizleri beklenmektedir.

ESER ELEŞTİRİSİ

Eleştirisi yapılacak kitap-makalenin seçimi hususunda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta konu edinilecek çalışma hakkında eleştiri yapacak kişinin konuya ilişkin akademik yetkinliğidir.

Eleştirmenden kitabı revizyonist bakış açısıyla okumuş olması, problematiğini tanımlaması, irdelemesi, sorgulaması, analiz süzgecinden geçirmesi ve kaleme aldığı eleştirinin okuyucu kitle kadar kitabın yazarına da katkı sunabilecek düzeyde görüşler içermesi beklenir. Bir kitabın ya da makalenin eleştirisini yapan yazar, çalışmanın ortaya koyduğu/iddia ettiği görüşle aynı fikirde olabilir ya da karşı çıkabilir. Ancak belirttiği her bir hususu ve çıkarımı örneklerle okuyucusuna ispatlaması gerekir. Kitabın ortaya koyduğu tanımlamalara, bilgilere, çıkarımlara ve yargılara örnek teşkil edecek yönleri ya da eksik kalan kısımları gösterebilir. Ancak bunu yaparken konuyla ilintili [aynı başlık altında kaleme alınmış] benzer kitaplara ve çalışmalara atıfta bulunarak ileri sürdüğü görüşleri örneklerle desteklemesi icap eder.

Kitap Eleştirisi yapılırken yazarların dikkat etmesi gereken noktalar

• İlk olarak kitabın amaç, konu ve problematiğinin tartışıldığı ve okuyucunun eleştirisi yapılan kitaba dair fikir edinebileceği bir giriş yapılmalıdır.

Burada sunulan kitap tanıtımı olmadığı için eleştirmenin kitaba dair bütün bölümleri ve alt başlıkları teker teker açıklaması doğru olmaz. Bölümleri ve alt başlıkları birbirinden ayrı parçalar olarak ele alması ve karşılaştırarak analiz etmesi gerekir. Diğer bir deyişle eleştirinin kitabın ana argümanı çevresinde şekillendirilmesi daha doğru olur.
Örnek:
a) Ancak bunu yaparken de eksik gördüğü tek bir alana saplanıp eleştirisini de sadece bu alanda yoğunlaştırması beklenmez.
b) Tümleyici bir okumayla eserin tam görünümünden (panoptikon) yani genelden özele geçmesi icap eder.

• Kitabın ana fikrinin ve kurgusunun mercek altına alındığı kısımda, ait olduğu disipline yaptığı akademik katkılar ve olası itirazlara yer verilmelidir. Bunu yaparken yazarın konuya olan hakimiyeti ve yetkinliğine de vurgu yapılabilir.

Örnek:
a) Kitabın ulaştığı sonuçlar ile kuvvetli ve zayıf yönleri ifade edilmelidir. Konunun karanlıkta kalan ya da eksik bırakılan yanları eleştirel farkındalıkla algılanıp eleştirmenin kendi görüşleri doğrultusunda değerlendirilmelidir.
b) Kitabın ortaya attığı iddialara ilişkin kitapta bulunan metodolojik, kavramsal, kronolojik, ortografik, konu ve alanına özgü hatalar [eğer varsa] belirtilmelidir. Ayrıca bu hataların kitabın ana temasıyla çeliştikleri noktalar vurgulanabilir.
c) Kitabın bağlı bulunduğu disipline yaptığı bilimsel/akademik katkı, ilgili literatürle karşılaştırılarak okuyucuya sunulmalıdır. Ayrıca kitabın ana problematiğini oluşturan veri bütünü ile anahtar noktaların kitap içinde bağlamına uygun olarak verilip verilmediğine yönelik görüşler ifade edilmelidir.

• Kitabın kullanılan görsel materyaller, haritalar, tablolar ile içindekiler listesi, bölümler, alt başlıklar, dipnotlar, son notlar, bibliyografya, (varsa) indeks, sözlük gibi fiziksel içeriğine göndermeler yapılabilir.

Örnek:
a) Kitabın içindekiler listesi ile başlığın uyum içinde olup olmadığı göz önünde bulundurulabilir.
b) İndeksin doğru olup olmadığı kontrol edilebilir; kitabın terimlerini kapsayacak düzeyde yeterli mi, yoksa zayıf mı olduğu konusunda görüş belirtilebilir.c) Kitapta verilen bilgilerin doğruluğu (dipnotlar, tarihlemeler, bibliyografya etc.) kontrol edilebilir.

• Kitabın hitap ettiği kitle ile kullandığı dil, üslup (retorik ve semantik yapısı) ve içeriğin uyuşup uyuşmadığı akılda kalıcı bir dizi yorum ışığında belirtilebilir.

Örnek:
a) Kitabın iyi şekilde kaleme alınıp alınmadığı ifade edilebilir.
b) Kitabın ana fikrinin ve problematiğinin okuyucuyla yeterli düzeyde buluşup buluşmadığının nesnel yorumu yapılabilir.
c) Kitabın kim/kimler için yararlı olduğu belirtilebilir.

• Eleştirmenden indirgemecilik ve kinizmden uzak durarak kitabı analiz etmesi beklenir; kendi görüşlerini belirtmesi ya da yazarın kitabı ne şekilde kurgulamış ve ne şekilde kaleme almış olması gerektiği değil.

Örnek:
a) Olumlu ya da olumsuz eleştirinin bir üslubu olduğu göz önünde bulundurulmalı ve her iki uçta da aşırıya kaçılmamalıdır. Eleştiri bir övgü ve yergi mekanizması değildir.
b) Tarafgirlik sergilemek ve şiddetle karşı çıkılan alanlara yönelerek konuyu ideolojik bir tartışmaya sürüklemek tavsiye edilmez.
c) Ana metinden çok fazla alıntı yapılması beklenmez. Eleştiriler kısa, öz ve anlaşılır bir şeklide ifade edilmelidir.

Çeviriler

Dergimizde yayımladığımız çevirilerin amacı antik ve geç antikçağ araştırmalarının vaz geçilemez referans odağını oluşturan Hellen ve Latin kaynaklarını orijinal dillerinden Türkçe’ye kazandırarak antikiteyle ilgilenen farklı disiplinlerin (arkeoloji, filoloji, eskiçağ tarihi, epigrafi, nümismatik etc.) kullanımına sunmaktır. Ayrıca Anadolu’nun ve Akdeniz Havzası’nın eskiçağ tarihi, tarihi coğrafyası ve arkeolojisine ilişkin bilgi birikiminin artmasına vesile olmaya çalışmaktır. Öte yandan ülkemizde küflenmiş, unutulup gitmiş gibi görünen, bir avuç idealist akademisyen tarafından yürütülmeye çalışılan ama aynı zamanda kültürel bakımdan son derece önemli bir noktada duran filoloji disiplininin yeniden canlandırılması hedeflenmektedir. Bunu yaparken antikitenin dil ve yazın ürünlerini anlamak, çevirmek ve yeri geldiğinde karşılaştırmalı olarak yeniden yorumlamaktır/kommentar (linear ve tematik olarak). Söz konusu çeviriler ve kommentarlar gerekli görüldüğünde dergi supplementi olarak ayrı basılabilirler.

Bu şekilde Anadolu özelinde, Akdeniz, Karadeniz havzaları ve Mezopotamya’nın tarihi ve buralarda köklenip gelişen uygarlıklar ve kültürlere ilişkin bilgi edinmek isteyen akademisyenler ve entelektüeller için erişime açık (long durée içinde genişleyen) bir platform oluşturmaktır. Diğer bir deyişle tarihsel bilgiye dayalı evrensel bilgi edinme nosyonunun yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktır.

Derginin Çeviri Politikası Üzerine

Ülkemizde çeviri dergilerinin etkisi ve akılda kalıcı sürekliliği bu tarz işlere girişmek isteyen editörlerin ve yayım evlerinin şevkini kıracak kadar kısadır. Yirminci yüzyılın son çeyreğinden günümüze değin Türkçe olarak yayımlanan çeviri dergileri ve antikçağ çevirileri yayımlayan yayınevlerine bakıldığında işe şevkle başladıkları bir dizi çeviri furyasından sonra (maalesef bunların büyük bir çoğunluğu daha önceden defaten çevirileri yapılmış antik kaynakların ‘sözde’ orijinal dilinden yapılan transkripsiyonlardır) bu işten çabuk vaz geçtikleri görülmektedir. Daha önceden çevirileri yapılmış eserlerin yeniden yapılan duplikasyonları ya da republikasyonları [bunlar çoğaltılabilir] neredeyse kimse üzerinde kalıcı bir etki bırakamadan silinip gitmektedir. Bu tarz çeviriler akademik ve entelektüel trendlere bağlı olarak kitapçılar, kitap kurtları, entelektüeller ve bazı bilim adamlarının raflarını kısa süreliğine süslemekte, ancak yeni çıkan birbirinin tekrarı yeni transkripsiyonlarla çabucak yerlerini yenilerine bırakan kısır bir döngü sergilemektedirler.

Burada tekrar altını çizerek belirtmek isteriz ki, dergimiz ani bir heves ya da son zamanda popüler olan akımın ürünü değildir. Ülkemizde istenilen seviyelerde bulunmayan antik kaynak çevirileri konusundaki eksikliği görmüş ve bu alandaki eksikliği gidermek konusunda hiçbir çıkar gözetmeksizin kolları sıvamış bir grup idealist akademisyenin çabalarıyla toplumsal katkı ve farkındalık yaratmak amacıyla çıkardıkları açık erişimli bir platformdur. Amacımız Anadolu’nun ve Akdeniz Havzası’nın antikçağ tarihine ışık tutan antik kaynakları Hellence ve Latince asıllarından çift dilli olarak Türkçeye kazandırmaktır. Ancak daha önceden Türkçeye çevirisi yapılmış eserlerin transkripsiyonları dergimizde yayımlanamaz.

Derginin Çeviri Yöntemleri Üzerine

Eskiçağ –ölü/kadim– dillerinin kendilerine has özellikleri nedeniyle antik kaynakların anlamlarını yitirmeden, adeta zaman kapsülünden geçerek ek­siksiz olarak modern dil­lere ak­tarılması son derece zahmetli ve maharet gerektiren ütopik bir uğraştır.

• Kavramsal ve dilsel zorluklar yüzünden çeviride, diğer bir deyişle metnin ve fikirlerin kendi çağının anlam ufkunu yansıtan kay­nak kültüründen yeni kültüre enformatik aktarımı sürecinde, akıcılık stratejisine bağlı ka­larak bazen serbest yöntem uygulana­bilir.
• Hellence ve Latince tümce ve kav­ramları kendi sözcük dağarcığımızdaki karşılıklarına dönüştürmeye çalışmak yerine daha akıcı bir üslupla yazmak amacıyla metin kısa ve bağımsız cümleler silsilesi halinde kurgulanabilir. Ancak kaynak dillerdeki ritim, ahenk ve edayı aktarmaya çalışan bu çeşit serbest çeviriler XVII. yüzyıl Fransa’sının sarkastik eleştir­meni Gilles Ménage tarafından kadınlara benzetilmiştir. Ménage, gü­zel­lerin sadık olmadığını ‘belles infidèles’, sadık olanlarınsa güzel ol­ma­dığını iddia etmiştir.
• Metnin bir kültürden di­ğerine görece serbest aktarılması sırasında metnin çeviri kokmamasını savunanlar gibi orijinalinden uzaklaştıran ve yerlileştiren ‘sensum ex­primere de sensu’ [anlam çeviri­sinden] uygulanabilir.
• Cicero’nun De Optimo Genere Orato­rum (V. 14)’teki ünlü tabirine karşın göster­gebilimsel ve yapısalcı bir çözümleme me­todu uyarınca elden geldiği ölçüde metne ‘verbum pro verbo’ [kelimesi kelimesine] bağlı kalınarak kaynak-süreç odaklı ve kuralcı bir yaklaşım açısı da benimsenebilir. Bu­nu yaparken bir taraf­tan orijinal metnin ruhuna bağlı kalarak akıcılı­ğını ve anla­şılır­lığını mu­hafaza etmek diğer taraf­tan da filolojik olarak Hellen­ce ve Latince’nin gra­mer yapısına özgü tüm­ce ku­ru­luşunu göz ardı etme­mek için cümle­lerin ya­pısından uzak­laş­ılma­maya gayret edilmelidir. Aynı Horatius’un Ars Poetica (str. 133-134)’te belirttiği ‘fidus interpres’ [aslına sadık çevirmen] misali, kaynak metin en­deksli vülgarize bir yaklaşım sergilenebilir.

Ancak anlamı yitirme pahasına keli­melere sıkı sıkıya bağlı, yazım ve bilgi hatalarına varıncaya kadar metne tutsak, ‘iyi, doğru, sadık’ niteleme sıfatlarından oluşan bilimsellikten uzak, ilkel ‘mot à mot’ çe­viri pratiğinden uzak durul­malıdır. Gene de çevirmenler objektif olmaya çalıştıklarında dahi kullandıkları çağdaş dil, sentaks ve terminoloji nesnel olmadığından antik kaynak transkripsiyonlarında hep bir şeylerin eksik kaldığına şüphe yoktur. Zira metinler tercüme edildiklerinde içinden çıktıkları kültürün bağlamından sıyrılıp anlaşıldığı ve algılandığı ölçüde evirilerek yeni bağlamlara uyarlanırlar. Diğer bir deyişle antik metinlerde bulunmayan tını farkları ve çağrışımlar da kendi çağlarının anlam ufkunu yansıtmaya çalışan çevirmenler tarafından metne anakronik olarak eklemlenir. Dil, içerisinde bulunduğu kültürün bir anlam aynası olduğundan, bu durum en açık ifadeyle son derece ciddi hermeneutik sorunlara yol açar. Uzun sözün kısası, bilgi temelinde çeviri bir anlama eylemi olarak kabul edildiğinde Roger Munier­’in Les fragments d’Héraclite. (Fata Morgana 1991) adlı eserinin önsözünde dile getir­diği üzere “Her çeviri bir yorumdur; bu elinizdeki de ku­ralı bozmaz”.

Dergimizde yayımlanan çevirilerin de bu mantalite çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.

Notlar

[1] Derginin adından da anlaşılacağı üzere dergimizde makale yayımlanmamaktadır. Bu bakımdan herhangi bir dilde abstract/öz ya da keywords/anahtar sözcükler kadar dipnot kullanımına da yer verilmez. Dolayısıyla yazının sonunda kaynakça ya da bibliyografya verilmesine gerek yoktur.

LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi Yönergesi

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç

Madde 1–

(1) Bu yönerge; Akdeniz Üniversitesi bünyesindeki bir grup idealist akademisyen tarafından, Akdeniz Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi Phaselis Araştırma İstasyonu’nda ulusal hakemli elektronik (online) olarak yayımlanan LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi’nin (eISSN: 2458-7826) amaçlarına, faaliyet alanlarına, kurullarına, kurullarının görevlerine, çalışma şekillerine, bilimsel etiğine ve sürelerine ilişkin usul ve esasları düzenler.

Kapsam

Madde 2–

(1) Bu yönerge; LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi amaçlarına, faaliyet alanlarına, kurullarına, kurullarının görevlerine, çalışma şekillerine, bilimsel etiğine ve sürelerine ilişkin hükümleri kapsar.

(2) LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi 2015 yılından itibaren yılda bir kez elektronik olarak hakemli dergi statüsünde yayımlanmaktadır.

• Kabul edilen makalelerden ve editöryal değerlendirmelerden herhangi bir ücret talep edilmez.
• Dergi hiçbir çıkar gözetmez.
• Dergi Akdeniz Üniversitesine bağlı bir grup akademisyen tarafından, Akdeniz Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi Phaselis Araştırma İstasyonu’nda yayımlanır.
• Açık erişimli ve ücretsizdir.
• Parayla satılmaz.
• Değerlendirme süreci biten makaleler derginin web sitesinde (www.libridergi.org) yıl boyunca ilgili sayının içinde (Sayı VII: Ocak – Aralık 2021) yayımlanır.
• Aralık ayı sonunda ilgili yıla ait sayı tamamlanır.
• Dergide yayımlanan eserlerin sorumluluğu yazarlarına aittir.

 Dayanak

Madde 3–

5187 sayılı Basın Kanunun 4, 5, 6, 7. Maddeleri uyarınca.

Tanımlar

Madde 4–

(1) Bu yönetmelikte geçen;

a) Dergi: LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi’ni,

b) Yayın Sahibi: LIBRI Dergisinin Yayın Sahibini

c) Baş Editör: LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi’nin Baş Editörünü,

ç) Editör: LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi’nin Editörlerini,

 İKİNCİ BÖLÜM

Derginin Amacı

Madde 5–

(1) LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi’nin amacı antikçağ Anadolu coğrafyasına ilişkin Hellence ve Latince epigrafik belgeleri bulmak ve bilim camiasına tanıtmaktır. Bu şekilde Anadolu’nun farklı bölgelerinde akademisyenler tarafından yapılan yüzey araştırmaları ve antik kentlerde yapılan kazılardan ele geçen ‘yeni’ yazıtlar akademisyenler tarafından bilim camiası ve kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır. Bu bakımdan dergide antikçağ araştırmalarıyla ilişkili diğer disiplinlere ait makale yayımlanamaz.

Derginin odağı epigrafi olmakla birlikte dergimizin başlığında da ifade edildiği üzere iki ana hedefi bulunmaktadır. Bunlardan ilki ülkemizde eksikliği hissedilen ve henüz istenilen seviyelere ulaşmamış olan Hellence ve Latince kaynaklarını orijinal dillerinden çevirerek dilimize kazandırmaktır. İkinci olarak ise, antikiteye ilgi duyan akademisyen, öğrenci ile entelektüeller için ülkemizde ve dünyada Akdeniz Havzası ve uygarlıklarıyla ilgili son yıllarda yayımlanan kitaplara ilişkin bilgilendirici kitap tanıtımları ve konunun uzmanları tarafından kitap eleştirileri yayımlanması ve akademik anlamda farkındalık yaratılması hedeflenmektedir.

Derginin İçeriği

Madde 6–

(1) LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi,  Türkçe, İngilizce, Almanca ve Fransızca yayın yapan hakemli, disiplinlerarası ve uluslararası bir dergidir. Dergi epigrafi makalelerinde Türkçe dışındaki dillerde yayın kabul etmektedir.

(2) LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi’ne gönderilen yazılar, aşağıda verilen ölçütlerden en az birine uygun olmalıdır:

a) Kendi alanında uygun araştırma, yöntem ve modeller kullanılarak hazırlanmış, alanında bir boşluğu dolduracak özgün çalışma koşullarını taşımalıdır.

b) Daha önce yayımlanmış bir yazıyı değerlendiren, eleştiren, bu konuda yeni ve dikkate değer görüşleri ortaya koyan araştırma veya inceleme olmalıdır.

c) Kavramsal, yöntemsel ve/veya teorik yaklaşımların özgün bir biçimde değerlendirildiği çalışmalar olmalıdır.

ç) Diğer dillerde yayımlanmış olan temel makalelerin çevirileri olmalıdır.

d) Alanında katkı sağlayacak nitelikte bir kitap değerlendirmesi veya eleştirisi olmalıdır.

(3) Hakem incelemesi için dergiye gönderilen yazılar daha önce herhangi bir yerde yayımlanmamış olmalıdır.

(4) Makale içerisinde ilk kez tanıtılan eserlerin yayın izni mutlaka ilgili kazı/yüzey araştırması başkanından, müze müdüründen ya da Kültür Bakanlığı’ndan alınarak, Dergi Yayın Kurulu’na iletilmelidir.

(5) Makale içerisinde ilk kez tanıtılan eserler özel şahısların koleksiyonlarına ait olmamalıdır.

Teşkilat ve Organizasyon

Madde 7–

(1) Derginin yönetim organları şunlardır;

a) Yayın Sahibi ve Görevleri

b) Baş Editör ve Görevleri

c) Editörler ve Görevleri

ç) Danışma Kurulu ve Görevleri

d) Sekreterler ve Görevleri

e) Redaktörler ve Görevleri

Dergi Sahibinin Görevleri

Madde 8–

(1) Aksini talep etmediği sürece görevini sürdürmeye devam eder. Kurucu Yayın Sahibi hiçbir dış müdahale olmaksızın, bağımsız bir şekilde dergiyi yönetir. Atamaya tabi değildir ve istemediği sürece yerine başkası geçirilemez.

(2) Derginin bilimsel anlamda tüm yönetimini üstlenen Baş Editörünü atar.

Dergi Baş Editörünün Görevleri ve Görev Süreleri

Madde 9–

(1) Baş Editör; derginin amaçları kapsamında etik kurallara bağlılık, bilimsel nitelik, editöryal deneyim gibi kriterler çerçevesinde uygun görülen öğretim üyeleri arasından, görevini sürdürmekte olan veya en son görev yapmış bulunan Baş Editör tarafından atanır.

(2) Dergide eş zamanlı olarak sadece bir Baş Editör görev yapabilir.

(3) Derginin amaçları doğrultusundaki çalışmaların düzenli bir biçimde yürütülmesinden, bütün etkinliklerin gözetim ve denetiminden ve nihayetinde derginin yayımlanmasından birinci derecede sorumludur.

(4) Derginin yayın politikasını belirler ve bu politika ile ilgili olarak editörlerin katkılarını alır.

(5) Derginin zamanında, bilimsel ve teknik açıdan eksiksiz basılmasını sağlamakla sorumludur.

(6) Dergi sürecinin tüm aşamalarıyla yakından ilgilenir ve bu sürecin hızlı, titiz ve etik anlayışa uygun bir biçimde yürütülmesini sağlar.

(7) Dergiye gelen özel sayı önerilerini değerlendirmek, derginin işleyişi ile ilgili sorunları çözmek ve derginin vizyonunu geliştirmek amacıyla gerekli durumlarda derginin ilgili kurullarını toplar ve bu toplantıya başkanlık eder.

(8) Dergiye gelen makalelerle ilgili ilk değerlendirmeyi yapar; gelen makaleyi konu ve dergi ilkeleriyle uyumu açısından inceledikten sonra hakemlik sürecine dahil edebilir veya dergi için uygun olmadığına karar vererek reddedebilir.

(9) Kabul edilen makaleleri bilimsel geçerlilik, dil bilgisi, üslup ve imlâ yönünden inceler veya redaktörler tarafından incelenmesini denetler.

(10) Editörleri, Yardımcı Editörleri veya Alan Editörlerini belirler; gerekli durumlarda bu kurullarda yer alan kişileri değiştirebilir.

(11) Derginin yayın politikalarına ilişkin kararlarda dergi kurullarına danışır ve genel eğilimleri de göz önünde bulundurarak son kararı verir.

Editörler, Yardımcı Editörler, Alan Editörleri ve Yayın Editörlerinin Görevleri ve Görev Süresi

Madde 10–

(1) Tüm editörler, Baş Editörün çizdiği çalışma planı çerçevesinde ilgili işleri yürütmekle görevlidir.

(2) Dergi sürecinin hızlı, titiz ve etik anlayışa uygun bir şekilde sorunsuz yürütülmesi ve derginin zamanında ve eksiksiz basılması hususlarında Baş Editöre yardımcı olmakla sorumludur.

(3) Derginin bilimsel akışına ve yayımlanmasına ilişkin her türlü değerlendirme ve önerileri görüşürler.

(4) Bu çerçevede görüş bildirir ve önerilerde bulunurlar.

(5) Derginin yayın yaptığı alanlarda hakemlik sürecine alınması uygun görülen makaleler için Baş Editöre hakem önerilerinde bulunurlar.

(6) Derginin yayın politikası, işleyişi, yayın ilkeleri ve yazım kurallarının belirlenmesinde görüşte bulunmak ve karar almakla sorumludurlar.

(7) Tüm editörler arasında görev unvanı, kadro derecesi vb. farklılıklardan dolayı, yetki ve sorumlulukları açısından özel bir ayrıcalık bulunmamaktadır.

(8) Görev süreleri Baş Editör tarafından belirlenir.

Danışma Kurulunun Görevleri

Madde 11–

(1) Danışma Kurulu, uygun hakemlerin bulunması, derginin ulusal ve uluslararası platformlarda tanıtımı ve diğer bilimsel ve teknik konularla ilgili dergiye danışmanlık yapar.

(2) Derginin bilimsel içeriğinin ve kalitesinin geliştirilmesi için öneriler getirir.

(3) Bu doğrultuda dergiye nitelikli makale başvurularının gelmesi için temaslarda bulunur.

(4) Danışma Kurulu üyeleri, kurulun görev kapsamına giren konularda deneyim kazanmış ve/veya derginin kapsadığı bilimsel alanlarda uzmanlaşmış, akademik etiğe bağlı ve dergiyi uluslararası düzeye taşıyabilecek nitelikte kişilerden seçilir.

(5) Bu kurulun seçiminde ve gerçekleştirilecek değişikliklerde Baş Editör yetkilidir.

Dergi Sekreteri/leri/nin Görevleri

Madde 12–

(1) Dergi Sekreterleri, derginin çeşitli kurulları arasında koordinasyonu sağlayarak derginin tüm birimlerinin eşgüdümlü çalışmasına yardımcı olur.

(2) Derginin e-posta adresine (libri@akdeniz.edu.tr) gönderilen elektronik mesajları okumak, cevaplamak ve telefon aramalarını gerçekleştirmek zorundadır.

(3) Derginin dosyalama, fotokopi ve diğer sekreterlik işlerini yürütür; dosyalama işlemlerini zamanında, eksiksiz ve denetime açık bir şekilde yapmakla sorumludur.

(4) Raporlarını iletmeyen hakemlere ve yayın ilkeleri gereği düzenlemeleri yapmakta geciken yazarlara periyodik hatırlatmalarda bulunur.

(5) Bu kurulun seçiminde ve gerçekleştirilecek değişikliklerde Baş Editör yetkilidir.

Redaksiyon Kurulu’nun Görevleri ve Görev Süresi

Madde 13–

(1) Redaksiyon Kurulu, derginin yayım yaptığı dillerde yazım ve imlâ kurallarına hakim olan kişilerden seçilir.

(2) Yayıma kabul edilen tüm makaleleri imlâ, dil bilgisi ve derginin yazım kurallarına uygunluğu bakımından gözden geçirir ve gerekli düzeltmelerin yapılmasını sağlar.

(3) Yayıma kabul edilen makalelerin özetlerinin hazırlanması ve mevcut çevirilerin düzeltilmesinden sorumludur.

(4) Redaktörlerin ataması ve görev süreleri Baş Editörün yetkisindedir.

Yayın Editörleri ve Görevleri

Madde 14–

(1) Yayın Editörleri, dergi sayılarının teknik yönden yayıma hazırlanıp basılmasından sorumludurlar.

(2) Basılmasına karar verilen makalelerin zamanında basımını sağlamak, basım işlemlerinin gecikmesi ve aksamasına neden olabilecek sorunları ve çözüm önerilerini Baş Editöre zamanında duyurmakla yükümlüdürler.

(3) Derginin internet sayfasında gerçekleştirilecek güncellemeleri yapmakla sorumludurlar.

(4) Derginin yer aldığı dizinlerdeki güncellemeleri yapmak ve başvuruda bulunulacak dizin veya dizinlere ilişkin süreci yürütmekle görevlidirler.

(5) Yayın Editörlerin belirlenmesi ve görev süreleri Baş Editörün yetkisindedir.

 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Makale Kabulu, Yayın Aşamaları ve Akademik Etik Kurulları

Madde 15–

(1) Dergiye gönderilecek makalelerin; alanında bir boşluğu dolduracak özgün, yeni buluntular ve yaklaşımlar içeren metodolojik bir çalışma olması veya daha önce yayımlanmış çalışmaları değerlendiren, konuya ilişkin dikkate değer görüşler ortaya koyan analitik bir inceleme olması şarttır.

(2) Dergiye gönderilen çalışmaların yayımlanabilmesi için daha önce başka bir dergi/kitapta yayımlanmamış veya yayımlanmak üzere başvurulmamış olması gerekmektedir. Dergiye gönderilecek makalelerin derginin yazım kurallarına uygun hazırlanmış olması gerekir.

(3) Dergide yayımlanan makalelerin bilim ve dil bakımından sorumluluğu yazarlara ait olup bu konuda dergi ve editörler sorumlu tutulamazlar. Dergide yer alan makaleler herkesin kullanımına açıktır, kaynak göstermek kaydıyla her çeşit aktarma yapılabilir. Dergiye gönderilen makaleler için hiçbir şekilde herhangi bir ücret talep edilmemektedir.

Yayın İlkeleri

Madde 16–

(1) Gönderilen makalenin başka bir dergi/kitapta yayımlanmamış ve yayımlanmak üzere başvurulmamış olması gerekmektedir. Metin yazılırken 12 punto (dipnotlarda 10 punto) Times New Romans (PC ve Macintosh) yazı fontu kullanılmalıdır.

(2) Makale içerisinde bulunan Hellence ya da diğer özel karakterler için New Athenean Unicode/ Minion Pro Display fontu kullanılmalıdır.

(3) Dipnotlar her sayfanın altında, makalenin başından sonuna kadar sayısal süreklilik izlenecek şekilde verilmelidir.

(4) Makalelerde kullanılacak olan tüm resim, çizim ve harita gibi görsel veriler için sadece (Fig.) kısaltması kullanılmalı ve figürlerin numaralandırılmasında süreklilik gözetilmelidir. Bu nedenle levha, resim, çizim, şekil ve harita gibi farklı ifade ve kısaltmalar kullanılmamalıdır.

(5) Tüm figürlerin (tablo, şekil, grafik, fotoğraf, resim, çizim ve haritaların) kullanımına metin ve sayfa bütünlüğünü bozmayacak şekilde yer verilmelidir. Figür yazısı, figürün altında 10 punto büyüklüğünde ve italik yazılmalıdır.

(6) Makalelerin e-posta yoluyla libri@akdeniz.edu.tr ya da A4 boyutlu kâğıda basılı kopya ve dijital (CD-DVD) olarak gönderilmesi gerekmektedir.

(7) Görsellerinin ise metinden bağımsız, .jpeg veya .tiff formatında, çözünürlüğünün 300 dpi’dan az olmaması gerekmektedir.

(8) Makalenin özetinde en az 150, en fazla 200 kelime kullanılmalı; çalışmaya duyulan gereksinim, kaynak taraması, yöntem, bulgular ve sonuçlarla birlikte çalışmanın alt başlıklarının ve içeriğinin tanımı yer almalıdır.

(9) Makalede en az 4, en fazla 6 anahtar kelime kullanılmalıdır.

(10) Türkçe makalenin özeti Türkçe ve İngilizce, Türkçe haricindeki makalenin özeti ise yazım dili ve Türkçe olmalıdır.

(11) Başvuru formunda, yazarın ad ve soyadıyla birlikte akademik unvanı, görev yaptığı kurumun adı, yazışma ve e-posta adresi, ORCID numarası, telefon ve varsa faks numaraları eksiksiz olarak belirtilmelidir.

(12) Dipnotlar metinde sayfa altında verilmeli, kaynakça bölümü makalenin sonunda yer almalı ve metinde kullanılan kısaltmalar burada açıklanmalıdır.

(13) Metinde kullanılan kaynaklar; Harvard stili referans verme sistemi baz alınarak oluşturulmuş derginin yazım ilkelerine, kısaltma ve dipnot ile bibliyografya verimine (yazar soyadı, yayın tarihi ve sayfa numarası, varsa levha, figür, no.) şeklinde kısaltma olarak verilmelidir, bir defa kullanılan yayınlar için de aynı kurala uyulması gerekmektedir (Bk. Yazım Kuralları).

(14) Latin alfabesiyle yazılmamış yayın isimleri gibi yazar isimleri de orijinal alfabesiyle yazılmalıdır.

(15) Makale içerisinde bulunan ara başlıklarda ilk harf hariç, küçük harf kullanılmalı ve koyu (bold) yazılmalıdır.

(16) Dipnot ve kaynakça bölümünde bir yazarın aynı yılda yayımlanmış birden fazla yayınına atıfta bulunulacaksa yıldan sonra alfabenin başlangıç harfinden başlamak kaydıyla küçük harf eklenmelidir.

(17) Makalelerde yüzyıl belirtilirken MS X. yüzyıla kadar olan tarihlerde Roma rakamları (MÖ IV. yüzyıl gibi), MS X. yüzyıldan sonra ise Arap rakamları kullanılmalıdır (MS 19. yüzyıl gibi).

(18) Yayımlanmak üzere gönderilen her makale, Baş Editör, Dergi Editörü ve Alan Editörleri tarafından incelenmektedir.

(19) Makaleler, ana editörlerin önerileri doğrultusunda Baş Editör tarafından seçilen en az iki hakem tarafından değerlendirilmekte ve yayım konusundaki kesin sonuç yazara bir ay içinde bildirilmektedir.

(20) Dergiye makale gönderen yazarın gerek kendi çalışmalarından (makale/kitap) gerek tez (Yüksek Lisans-Doktora) gerekse başka bir makalenin ya da kitabın bir kısmını kopyalaması ya da başka bir makalenin önemli bir bölümünü atıf yapmadan (paraphrasing) ile ifade etmesi veya başkaları tarafından yapılan araştırma sonuçlarını kendisine atfetmesi ayrıca hakemlik süreci devam eden makalelerin yayın sürecinden çekilmesi gibi her çeşit etik ve ahlaki olmayan yayıncılık davranışı dergi tarafından kabul edilemez. Böyle bir durum tespit edildiğinde ilgili yazar/ların söz konusu duruma istinaden LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi’nde 5 yıl süreyle herhangi bir yayın için başvuruda bulunmaya uygun olmadığı kabul edilir.

(21) Tezlerden yararlanılarak yazılmış makalelerde mutlaka makalelerin ilk dipnotunda ya da yazar künyesinin hemen altında hangi tez baz alınarak üretildiği belirtilmelidir.

(22) Dergide sempozyumlar için özel sayı yayımlanmamasına karar verilmiştir.

(23) Hazırlanan epigrafik metin, başlık, öz ve bibliyografya hariç 7.500 kelimeyi (yak. 20 sayfa) geçmeyecek şekilde yazılmalıdır.

(24) Makalenin başlığıyla konusu, amacı, yöntemi, kapsamı ve ana problematiği uyum içinde olmalıdır.

(25) Makale yazımında genel kabul görmüş bilimsel ilke ve etik kurallarına uygun şekilde kaleme alınmalıdır.

(26) Makalelerdeki fikir ve sonuçlar yazarların şahsi görüşü olup doğrudan ya da dolaylı olarak derginin görüşü niteliğini taşımaz.

(27) Dergide yayımlanmak üzere editör heyetine sunulan kitap tanıtımları sadece Eskiçağ ve Geç Antikçağ Tarihi’ne ve yardımcı bilimlerine ait farklı konuları kapsayan disiplinlere ait yayınların (monografi, el kitabı, biyografi, katalog [sikke], editörlü kitap, derleme/tematik kitap, antik kaynak, modern literatür çevirileri ve komentarları etc.) nesnel değerlendirmelerini içermelidir.

(28) Kitap tanıtımlarında konunun ve kitabın seçiminde gerek değerlendirilen eserler gerekse yazarca kaleme alınan tanıtım yazıları akademik/bilimsel niteliğe sahip olmalıdır. Kitap tanıtımları eserlere ilişkin öznel yargılardan uzak ve yoruma dayalı bir anlatım tarzı benimsemeden yalın, anlaşılır bir üslupla nesnel bir şekilde hazırlanmalıdır. Anlatılar tamamıyla kitabın içeriğiyle doğru orantılı olmalıdır. Tanıtım yazıları 2 ila 3 sayfa arasında olup 4 sayfayı geçmemelidir.

(29) Kitap tanıtımlarında seçilecek eserler son 1-2 yıl içinde yayımlanmış çalışmalar olmalıdır.

(30) Kitap tanıtımlarında yazardan beklenen açık bir değerlendirme olup makale değildir. Bu yüzden dipnot ya da son not kullanılmamalıdır. Ancak tanıtım yapan yazar tarafından zorunlu görülen durumlarda atıfta bulunulacak kitabın/makalenin ismi ve sayfa sayısı ilgili cümle içinde kısa bir parantez (APAalıntı stilinde/APAcitation style) içinde verilebilir.

(31) Dergide yayımlanmak üzere editör heyetine sunulan kitap ya da makale eleştirilerinde eleştirmenden kitabı revizyonist bakış açısıyla okumuş olması, problematiğini tanımlaması, irdelemesi, sorgulaması, analiz süzgecinden geçirmesi ve kaleme aldığı eleştirinin okuyucu kitle kadar kitabın yazarına da katkı sunabilecek düzeyde görüşler içermesi beklenir. Bir kitabın ya da makalenin eleştirisini yapan yazar, çalışmanın ortaya koyduğu/iddia ettiği görüşle aynı fikirde olabilir ya da karşı çıkabilir. Ancak belirttiği her bir hususu ve çıkarımı örneklerle okuyucusuna ispatlaması gerekir. Kitabın ya da makalenin ortaya koyduğu tanımlamalara, bilgilere, çıkarımlara ve yargılara örnek teşkil edecek yönleri ya da eksik kalan kısımları gösterebilir. Ancak bunu yaparken konuyla ilintili [aynı başlık altında kaleme alınmış] benzer kitaplara ve çalışmalara atıfta bulunarak ileri sürdüğü görüşleri örneklerle desteklemesi icap eder.

(32) Eleştirmenden indirgemecilik ve kinizmden uzak durarak kitabı analiz etmesi beklenir; kendi görüşlerini belirtmesi ya da yazarın kitabı ne şekilde kurgulamış ve ne şekilde kaleme almış olması gerektiği değil!

(33) Dergimizde yayımladığımız çevirilerin amacı antik ve geç antikçağ araştırmalarının vaz geçilemez referans odağını oluşturan Hellen ve Latin kaynaklarını orijinal dillerinden Türkçeye kazandırarak antikiteyle ilgilenen farklı disiplinlerin (arkeoloji, filoloji, eskiçağ tarihi, epigrafi, nümismatik etc.) kullanımına sunmaktır. Ayrıca Anadolu’nun ve Akdeniz Havzası’nın eskiçağ tarihi, tarihi coğrafyası ve arkeolojisine ilişkin bilgi birikiminin artmasına vesile olmaya çalışmaktır. Öte yandan ülkemizde küflenmiş, unutulup gitmiş gibi görünen, bir avuç idealist akademisyen tarafından yürütülmeye çalışılan ama aynı zamanda kültürel bakımdan son derece önemli bir noktada duran filoloji disiplininin yeniden canlandırılması hedeflenmektedir. Bunu yaparken antikitenin dil ve yazın ürünlerini anlamak, çevirmek ve yeri geldiğinde karşılaştırmalı olarak yeniden yorumlamaktır/kommentar (linear ve tematik olarak). Söz konusu çeviriler ve kommentarlar gerekli görüldüğünde dergi supplementi olarak ayrı basılabilirler.

Bu şekilde Anadolu özelinde, Akdeniz, Karadeniz havzaları ve Mezopotamya’nın tarihi ve buralarda köklenip gelişen uygarlıklar ve kültürlere ilişkin bilgi edinmek isteyen akademisyenler ve entelektüeller için erişime açık (long durée içinde genişleyen) bir platform oluşturmaktır. Diğer bir deyişle tarihsel bilgiye dayalı evrensel bilgi edinme nosyonunun yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktır.

(34) Libri Dergisi’nin çeviri misyonu Anadolu’nun ve Akdeniz Havzası’nın antikçağ tarihine ışık tutan antik kaynakları Hellence ve Latince asıllarından çift dilli olarak Türkçeye kazandırmaktır. Ancak daha önceden Türkçeye çevirisi yapılmış eserlerin transkripsiyonları dergimizde yayımlanamaz.

(35) İlgili yılın sayısında dergide görev alanlar (Baş Editörü, editöryal ekip de dahil olmak üzere) herhangi bir yayım yapamaz.

Yürürlük ve Yürütme

Madde 17–

(1) Bu Yönerge LIBRI: Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi, Yayın Sahibinin kabulünden sonra yürürlüğe girer. Yürürlükten ancak yayın sahibinin kararı ile kaldırılabilir.

(2) Derginin kurucusu Yayın Sahibi derginin Baş Editörü ile editöryal grubu dergi işleyişini ve yayın sürecini sağlıklı ve bilimsel anlamda yürütmekle görevlendirmiştir.

(3) Dergi ani bir heves ya da son zamanda popüler olan akımın ürünü değildir. Ülkemizde istenilen seviyelerde bulunmayan epigrafik yayım, çeviri ve kontrandü alanlarındaki eksikliği gidermek konusunda atılmış küçük bir adımdır.

Derginin amacı antikçağ Anadolu coğrafyasına ilişkin Hellence ve Latince epigrafik belgeleri bulmak ve bilim camiasına tanıtmaktır. Bu şekilde Anadolu’nun farklı bölgelerinde akademisyenler tarafından yapılan yüzey araştırmaları ve antik kentlerde yapılan kazılardan ele geçen ‘yeni’ yazıtlar akademisyenler tarafından bilim camiası ve kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır. Konu ve kapsamı bakımından özgün olan dergimizde antikçağ araştırmalarıyla ilişkili diğer disiplinlere ait makaleler yayımlanamaz.

Derginin odağı epigrafi olmakla birlikte dergimizin başlığında da ifade edildiği üzere iki ana hedefi bulunmaktadır. Bunlardan ilki ülkemizde eksikliği hissedilen ve henüz istenilen seviyelere ulaşmamış olan Hellence ve Latince kaynaklarını orijinal dillerinden çevirerek dilimize kazandırmaktır. İkinci olarak ise, antikiteye ilgi duyan akademisyen, öğrenci ile entelektüeller için ülkemizde ve dünyada Akdeniz Havzası ve uygarlıklarıyla ilgili son yıllarda yayımlanan kitaplara ilişkin bilgilendirici kitap tanıtımları ve konunun uzmanları tarafından kitap eleştirileri yayımlanması ve akademik anlamda farkındalık yaratılması hedeflenmektedir.

Derginin hedefleri doğrultusunda Hellence ve Latince’den dilimize kazandırılan çeviriler antik ve geç antikçağ ile sınırlıdır. Benzer durum kitap eleştirileri ve tanıtımları açısından da geçerlidir.

Anadolu’nun antik ve geç antikçağına ilişkin farklı disiplinlerde (tarih, tarihsel coğrafya, arkeoloji, epigrafi, nümismatik etc.) yayımlanan kitapların eleştirilerini ve tanıtımlarını yapılırken tercih edilen kabul süresi son 1-2 yıl içinde yayımlanmış alana özgü kitaplardır. Ancak dergimiz alan olarak eskiçağ tarihi disiplinleri; kronolojik olarak ise antik ve geç antikçağla sınırlı olduğu ve ülkemizde söz konusu alanlarda yayımlanan orijinal yayın ile çevirilerin kısıtlı sayıda olması nedeniyle bu süre bazen esnetilebilmektedir.

Bu yönüyle dergimiz antikiteye ilgi duyan akademisyen, öğrenci ile entelektüeller için ülkemizde ve dünyada Akdeniz Havzası ve uygarlıklarıyla ilgili son yıllarda yayımlanan kitaplara ilişkin bilgilendirici kitap tanıtımları ve konunun uzmanları tarafından kitap eleştirileri yayımlayarak farkındalık yaratmayı ve toplumsal fayda sağlamayı hedeflemektedir. Bunu yaparken bir yandan da akademik kariyer yapmak isteyen lisans ya da akademik hayata yeni başlayan yüksek lisans ve doktora öğrencilerini teşvik ederek onların analitik değerlendirme ve tez yazma becerilerinin gelişmesine katkıda bulunmaktır.

Göz ardı edilmemesi gereken nokta dergimizde yayımlanan çeviri, eleştiri ve tanıtımlar makale olarak değerlendirilmemelidir. Konuları, yöntemleri ve bakış açıları farklı olup sınırları ve amaçları ayrıdır. Her bir yayım kapsamları ve bağlı bulundukları alanlarının genel kabul gören içerikleri dolayısıyla Türkçe öz ya da herhangi bir yabancı dilde abstract ve anahtar kelimeler içermezler.

(4) Kullanıcılar özgür bir şekilde yayıncıdan ve yazar(lar)dan izin almaksızın, dergideki çalışmaları tam metin olarak okuyabilir, indirebilir, dağıtabilir, yayımların çıktısını alabilir ve kaynak göstererek yayımlara bağlantı verebilir.

(5) erginin bütün sorumluluğu ve yönetimi Yayın Sahibi adına Baş Editörü tarafından yürütülür.

(6) Dergi bağımsız, bilimsel ve açık erişimli yayım organıdır; işleyişinden ve yönetiminden Baş Editör sorumludur.

Madde 18–

(1) Bu Yönerge hükümlerini Libri Dergisi Yayın Sahibi yürütür.

(2) Bu yönerge derginin internet sayfasında yayımlanır.

25.01.2021

LIBRI Dergisi Yayın Sahibi

Prof. Dr. Murat ARSLAN

KİTAP TANITIMI

Konusu, Yöntemi ve Dönemi

LIBRI: Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi’nde yayımlanmak üzere editör heyetine sunulan kitap tanıtımları sadece Eskiçağ ve Geç Antikçağ Tarihi’ne ve yardımcı bilimlerine ait farklı konuları kapsayan disiplinlere ait yayınların (monografi, el kitabı, biyografi, katalog [sikke], editörlü kitap, derleme/tematik kitap, antik kaynak, modern literatür çevirileri ve komentarları etc.) nesnel değerlendirmelerini içermelidir.

Konunun ve kitabın seçiminde gerek değerlendirilen eserler gerekse yazarca kaleme alınan tanıtım yazıları akademik/bilimsel niteliğe sahip olmalıdır. Kitap tanıtımları eserlere ilişkin öznel yargılardan uzak ve yoruma dayalı bir anlatım tarzı benimsemeden yalın, anlaşılır bir üslupla nesnel bir şekilde hazırlanmalıdır. Anlatılar tamamıyla kitabın içeriğiyle doğru orantılı olmalıdır. Tanıtım yazıları 2 ila 3 sayfa arasında olup 4 sayfayı geçmemelidir.

Kitap tanıtımlarında yazardan beklenen açık bir değerlendirme olup makale değildir[1]. Bu yüzden dipnot ya da son not kullanılmamalıdır. Ancak tanıtım yapan yazar tarafından zorunlu görülen durumlarda atıfta bulunulacak kitabın/makalenin ismi ve sayfa sayısı ilgili cümle içinde kısa bir parantez (APA alıntı stilinde/APA citation style) içinde verilebilir.

TANITILAN KİTABIN KÜNYE VERİMİ

Türkçe Telif Eser

Kitap tanıtımının künyesi (yazar, başlık, yayım evi bilgisi, sayfa sayısı, ISBN, tanıtımı yapan = author, title, publication information, lenght, ISBN, book noticer) dergi yazım ilkelerine uygun olarak verilmelidir. Bu doğrultuda takip edilmesi beklenen başlık düzeni aşağıdaki gibi olmalıdır:

Yazarın isminin sadece baş harfi/harfleri ve yazarın soyadı büyük harflerle yazılmalı daha sonra virgül konularak kitabın tam ismi her kelimenin baş harfi büyük olmak kaydıyla küçük harflerle italik yazılmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. Noktadan sonra eserin basıldığı yer ve basım yılı arada bir boşluk bırakılarak yazılmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. Akabinde eserin basıldığı yayınevi adı verilmeli ve virgülün ardından kaç sayfa olduğu belirtilmelidir. Eğer eserde görsel, harita, çizim, grafiklere etc. yer veriliyorsa parantez içinde ve her birinin sayıları verilerek belirtilmeli ve parantez kapatıldıktan sonra nokta koyulmalıdır. Kitabın ISBN numarası rakamlar arasına tire konulmadan yazılarak künye kısmı sonlandırılmadır.

Künyenin hemen altına kitabın tanıtımını yapan yazar ya da yazarların adı baş harfi büyük olmak kaydıyla küçük harf, soyadı ise büyük harflerle yazılmalı ve üzerine yıldız işareti konulmalıdır. Yazar herhangi bir üniversitede çalışan bir akademisyen, doktora, yüksek lisans ya da lisans öğrencisiyse çalıştığı ya da öğrenimini sürdürdüğü üniversitenin, bölümün ve anabilim dalının isimleri, güncel e-mail adresi ile GSM ve ORCID numaraları eksiksiz olarak verilmelidir.

Son olarak kitap tanıtımını gerçekleştiren yazar ya da yazarlar, tanıttıkları eserin kapaklarına ait görselleri çözünürlüğü en az 850 piksel ve renkli olacak şekilde düzenledikten sonra jpeg formatında editöre iletmelidirler.

Yabancı bir Dilden Çeviri Telif Eser

Kitap tanıtımının künyesi (yazar, başlık, yayım evi bilgisi, sayfa sayısı, çevirmen, ISBN, tanıtımı yapan = author, title, publication information, lenght, translator, ISBN, book noticer) dergi yazım ilkelerine uygun olarak verilmelidir. Bu doğrultuda takip edilmesi beklenen başlık düzeni aşağıdaki gibi olmalıdır:

Yazarın isminin sadece baş harfi/harfleri ve yazarın soyadı büyük harflerle yazılmalı daha sonra virgül konularak kitabın tam ismi her kelimenin baş harfi büyük olmak kaydıyla küçük harflerle italik yazılmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. Noktadan sonra eserin basıldığı yer il ve basım yılı arada bir boşluk bırakılarak yazılmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. Akabinde eserin basıldığı yayınevi adı verilmeli ve virgülün ardından kaç sayfa olduğu belirtilmelidir. Eğer eserde görsel, harita, çizim, grafiklere etc. yer veriliyorsa parantez içinde ve her birinin sayıları verilerek belirtilmeli ve parantez kapatıldıktan sonra nokta koyulmalıdır. Daha sonra kitabın transkripsiyonunu yapan çevirmenin isminin sadece baş harfi ve yazarın soyadı küçük harflerle yazılmalı ve noktayla sonlanmalıdır. Ardından ISBN numarası rakamlar arasına tire konulmadan yazılarak künye kısmı sona ermelidir.

Künyenin hemen altına kitabın tanıtımını yapan yazar ya da yazarların adı baş harfi büyük olmak kaydıyla küçük harf, soyadı ise büyük harflerle yazılmalı ve üzerine yıldız işareti koyulmalıdır. Yazar herhangi bir üniversitede çalışan bir akademisyen, doktora, yüksek lisans ya da lisans öğrencisiyse çalıştığı ya da öğrenimini sürdürdüğü üniversitenin, bölümün ve anabilim dalının isimleri, güncel e-mail adresi ile GSM ve ORCID numaraları eksiksiz olarak verilmelidir.

Son olarak kitap tanıtımını gerçekleştiren yazar ya da yazarlar, tanıttıkları eserin kapaklarına ait görselleri çözünürlüğü en az 850 piksel ve renkli olacak şekilde düzenledikten sonra jpeg formatında editöre iletmelidirler.

Monografi başlığı ve kitabın tanıtımını yapan kişinin künye verimi:

ESER TANITIMI

Eserin künyesi eksiksiz olarak verildikten sonra, tanıtılan eser içerisindeki bölümler, bölüm başlığı, başlığın alt başlığı ve alt başlığın alt başlığı şeklinde eserin içindekiler kısmı sıralamasını takip etmelidir. Tanıtımda belirtilen tüm başlık ve alt başlıkların sayfa aralıkları, kapsadığı sayfalar parantez içinde belirtilmelidir. Bölümlerin dışında kalan İçindekiler, Önsöz, Sunuş, Teşekkür gibi Giriş, Appendiks, Kaynakça, Dizin gibi Sonuç kısımları içindekilere paralel şekilde verilmelidir. Tanıtım kaleme alınırken yazardan kitabın ve bölümlerin özeti değil, değerlendirmeleri beklenmektedir.

Kitabın yayımlandığı dilden farklı bir dilde tanıtım yapılıyorsa, her tür başlık türünün önce tanıtımı yapılan dilde italik yazımı ardından parantez içinde orijinal dili ve köşeli parantez içinde ise bölümün ilgili sayfa aralığı anılarak aktarılmalıdır. Parantez kapatılmadan önce köşeli parantez içerisinde başlığın sayfa aralıkları belirtilmeli ve köşeli parantez kapatıldıktan sonra parantez kapatılmalıdır.

Kitap Tanıtımı yapılırken yazarların dikkat etmesi gereken noktalar

Tanıtımı yapılan eser hakkında kitabın konusu, amacı, yazarın konuya olan hakimiyeti ve yetkinliği, kitabın hedef kitlesi, konunun yazar tarafından nasıl ele alındığı ve başlık-içerik uyumu, yazarın konuyu ele alırken kullandığı metodoloji, dikkat çektiği noktalar, kitabın organizasyon düzeni: içindekiler listesi, bölümler, çizimler, haritalar, resimlerin kalitesi, kullandığı bilgi-referans notlarının uyumu, bibliyografya düzeni ve referans verilen kaynakların yeterliliği-güncelliği ve varsa; indeks ve sözlük üzerine kitap tanıtımı yapanların yorumları ve analizleri beklenmektedir.

ESER ELEŞTİRİSİ

Eleştirisi yapılacak kitap-makalenin seçimi hususunda dikkat edilmesi gereken en önemli nokta konu edinilecek çalışma hakkında eleştiri yapacak kişinin konuya ilişkin akademik yetkinliğidir.

Eleştirmenden kitabı revizyonist bakış açısıyla okumuş olması, problematiğini tanımlaması, irdelemesi, sorgulaması, analiz süzgecinden geçirmesi ve kaleme aldığı eleştirinin okuyucu kitle kadar kitabın yazarına da katkı sunabilecek düzeyde görüşler içermesi beklenir. Bir kitabın ya da makalenin eleştirisini yapan yazar, çalışmanın ortaya koyduğu/iddia ettiği görüşle aynı fikirde olabilir ya da karşı çıkabilir. Ancak belirttiği her bir hususu ve çıkarımı örneklerle okuyucusuna ispatlaması gerekir. Kitabın ortaya koyduğu tanımlamalara, bilgilere, çıkarımlara ve yargılara örnek teşkil edecek yönleri ya da eksik kalan kısımları gösterebilir. Ancak bunu yaparken konuyla ilintili [aynı başlık altında kaleme alınmış] benzer kitaplara ve çalışmalara atıfta bulunarak ileri sürdüğü görüşleri örneklerle desteklemesi icap eder.

Kitap Eleştirisi yapılırken yazarların dikkat etmesi gereken noktalar

• İlk olarak kitabın amaç, konu ve problematiğinin tartışıldığı ve okuyucunun eleştirisi yapılan kitaba dair fikir edinebileceği bir giriş yapılmalıdır.

Burada sunulan kitap tanıtımı olmadığı için eleştirmenin kitaba dair bütün bölümleri ve alt başlıkları teker teker açıklaması doğru olmaz. Bölümleri ve alt başlıkları birbirinden ayrı parçalar olarak ele alması ve karşılaştırarak analiz etmesi gerekir. Diğer bir deyişle eleştirinin kitabın ana argümanı çevresinde şekillendirilmesi daha doğru olur.
Örnek:
a) Ancak bunu yaparken de eksik gördüğü tek bir alana saplanıp eleştirisini de sadece bu alanda yoğunlaştırması beklenmez.
b) Tümleyici bir okumayla eserin tam görünümünden (panoptikon) yani genelden özele geçmesi icap eder.

• Kitabın ana fikrinin ve kurgusunun mercek altına alındığı kısımda, ait olduğu disipline yaptığı akademik katkılar ve olası itirazlara yer verilmelidir. Bunu yaparken yazarın konuya olan hakimiyeti ve yetkinliğine de vurgu yapılabilir.

Örnek:
a) Kitabın ulaştığı sonuçlar ile kuvvetli ve zayıf yönleri ifade edilmelidir. Konunun karanlıkta kalan ya da eksik bırakılan yanları eleştirel farkındalıkla algılanıp eleştirmenin kendi görüşleri doğrultusunda değerlendirilmelidir.
b) Kitabın ortaya attığı iddialara ilişkin kitapta bulunan metodolojik, kavramsal, kronolojik, ortografik, konu ve alanına özgü hatalar [eğer varsa] belirtilmelidir. Ayrıca bu hataların kitabın ana temasıyla çeliştikleri noktalar vurgulanabilir.
c) Kitabın bağlı bulunduğu disipline yaptığı bilimsel/akademik katkı, ilgili literatürle karşılaştırılarak okuyucuya sunulmalıdır. Ayrıca kitabın ana problematiğini oluşturan veri bütünü ile anahtar noktaların kitap içinde bağlamına uygun olarak verilip verilmediğine yönelik görüşler ifade edilmelidir.

• Kitabın kullanılan görsel materyaller, haritalar, tablolar ile içindekiler listesi, bölümler, alt başlıklar, dipnotlar, son notlar, bibliyografya, (varsa) indeks, sözlük gibi fiziksel içeriğine göndermeler yapılabilir.

Örnek:
a) Kitabın içindekiler listesi ile başlığın uyum içinde olup olmadığı göz önünde bulundurulabilir.
b) İndeksin doğru olup olmadığı kontrol edilebilir; kitabın terimlerini kapsayacak düzeyde yeterli mi, yoksa zayıf mı olduğu konusunda görüş belirtilebilir.c) Kitapta verilen bilgilerin doğruluğu (dipnotlar, tarihlemeler, bibliyografya etc.) kontrol edilebilir.

• Kitabın hitap ettiği kitle ile kullandığı dil, üslup (retorik ve semantik yapısı) ve içeriğin uyuşup uyuşmadığı akılda kalıcı bir dizi yorum ışığında belirtilebilir.

Örnek:
a) Kitabın iyi şekilde kaleme alınıp alınmadığı ifade edilebilir.
b) Kitabın ana fikrinin ve problematiğinin okuyucuyla yeterli düzeyde buluşup buluşmadığının nesnel yorumu yapılabilir.
c) Kitabın kim/kimler için yararlı olduğu belirtilebilir.

• Eleştirmenden indirgemecilik ve kinizmden uzak durarak kitabı analiz etmesi beklenir; kendi görüşlerini belirtmesi ya da yazarın kitabı ne şekilde kurgulamış ve ne şekilde kaleme almış olması gerektiği değil.

Örnek:
a) Olumlu ya da olumsuz eleştirinin bir üslubu olduğu göz önünde bulundurulmalı ve her iki uçta da aşırıya kaçılmamalıdır. Eleştiri bir övgü ve yergi mekanizması değildir.
b) Tarafgirlik sergilemek ve şiddetle karşı çıkılan alanlara yönelerek konuyu ideolojik bir tartışmaya sürüklemek tavsiye edilmez.
c) Ana metinden çok fazla alıntı yapılması beklenmez. Eleştiriler kısa, öz ve anlaşılır bir şeklide ifade edilmelidir.

Çeviriler

Dergimizde yayımladığımız çevirilerin amacı antik ve geç antikçağ araştırmalarının vaz geçilemez referans odağını oluşturan Hellen ve Latin kaynaklarını orijinal dillerinden Türkçe’ye kazandırarak antikiteyle ilgilenen farklı disiplinlerin (arkeoloji, filoloji, eskiçağ tarihi, epigrafi, nümismatik etc.) kullanımına sunmaktır. Ayrıca Anadolu’nun ve Akdeniz Havzası’nın eskiçağ tarihi, tarihi coğrafyası ve arkeolojisine ilişkin bilgi birikiminin artmasına vesile olmaya çalışmaktır. Öte yandan ülkemizde küflenmiş, unutulup gitmiş gibi görünen, bir avuç idealist akademisyen tarafından yürütülmeye çalışılan ama aynı zamanda kültürel bakımdan son derece önemli bir noktada duran filoloji disiplininin yeniden canlandırılması hedeflenmektedir. Bunu yaparken antikitenin dil ve yazın ürünlerini anlamak, çevirmek ve yeri geldiğinde karşılaştırmalı olarak yeniden yorumlamaktır/kommentar (linear ve tematik olarak). Söz konusu çeviriler ve kommentarlar gerekli görüldüğünde dergi supplementi olarak ayrı basılabilirler.

Bu şekilde Anadolu özelinde, Akdeniz, Karadeniz havzaları ve Mezopotamya’nın tarihi ve buralarda köklenip gelişen uygarlıklar ve kültürlere ilişkin bilgi edinmek isteyen akademisyenler ve entelektüeller için erişime açık (long durée içinde genişleyen) bir platform oluşturmaktır. Diğer bir deyişle tarihsel bilgiye dayalı evrensel bilgi edinme nosyonunun yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktır.

Derginin Çeviri Politikası Üzerine

Ülkemizde çeviri dergilerinin etkisi ve akılda kalıcı sürekliliği bu tarz işlere girişmek isteyen editörlerin ve yayım evlerinin şevkini kıracak kadar kısadır. Yirminci yüzyılın son çeyreğinden günümüze değin Türkçe olarak yayımlanan çeviri dergileri ve antikçağ çevirileri yayımlayan yayınevlerine bakıldığında işe şevkle başladıkları bir dizi çeviri furyasından sonra (maalesef bunların büyük bir çoğunluğu daha önceden defaten çevirileri yapılmış antik kaynakların ‘sözde’ orijinal dilinden yapılan transkripsiyonlardır) bu işten çabuk vaz geçtikleri görülmektedir. Daha önceden çevirileri yapılmış eserlerin yeniden yapılan duplikasyonları ya da republikasyonları [bunlar çoğaltılabilir] neredeyse kimse üzerinde kalıcı bir etki bırakamadan silinip gitmektedir. Bu tarz çeviriler akademik ve entelektüel trendlere bağlı olarak kitapçılar, kitap kurtları, entelektüeller ve bazı bilim adamlarının raflarını kısa süreliğine süslemekte, ancak yeni çıkan birbirinin tekrarı yeni transkripsiyonlarla çabucak yerlerini yenilerine bırakan kısır bir döngü sergilemektedirler.

Burada tekrar altını çizerek belirtmek isteriz ki, dergimiz ani bir heves ya da son zamanda popüler olan akımın ürünü değildir. Ülkemizde istenilen seviyelerde bulunmayan antik kaynak çevirileri konusundaki eksikliği görmüş ve bu alandaki eksikliği gidermek konusunda hiçbir çıkar gözetmeksizin kolları sıvamış bir grup idealist akademisyenin çabalarıyla toplumsal katkı ve farkındalık yaratmak amacıyla çıkardıkları açık erişimli bir platformdur. Amacımız Anadolu’nun ve Akdeniz Havzası’nın antikçağ tarihine ışık tutan antik kaynakları Hellence ve Latince asıllarından çift dilli olarak Türkçeye kazandırmaktır. Ancak daha önceden Türkçeye çevirisi yapılmış eserlerin transkripsiyonları dergimizde yayımlanamaz.

Derginin Çeviri Yöntemleri Üzerine

Eskiçağ –ölü/kadim– dillerinin kendilerine has özellikleri nedeniyle antik kaynakların anlamlarını yitirmeden, adeta zaman kapsülünden geçerek ek­siksiz olarak modern dil­lere ak­tarılması son derece zahmetli ve maharet gerektiren ütopik bir uğraştır.

• Kavramsal ve dilsel zorluklar yüzünden çeviride, diğer bir deyişle metnin ve fikirlerin kendi çağının anlam ufkunu yansıtan kay­nak kültüründen yeni kültüre enformatik aktarımı sürecinde, akıcılık stratejisine bağlı ka­larak bazen serbest yöntem uygulana­bilir.
• Hellence ve Latince tümce ve kav­ramları kendi sözcük dağarcığımızdaki karşılıklarına dönüştürmeye çalışmak yerine daha akıcı bir üslupla yazmak amacıyla metin kısa ve bağımsız cümleler silsilesi halinde kurgulanabilir. Ancak kaynak dillerdeki ritim, ahenk ve edayı aktarmaya çalışan bu çeşit serbest çeviriler XVII. yüzyıl Fransa’sının sarkastik eleştir­meni Gilles Ménage tarafından kadınlara benzetilmiştir. Ménage, gü­zel­lerin sadık olmadığını ‘belles infidèles’, sadık olanlarınsa güzel ol­ma­dığını iddia etmiştir.
• Metnin bir kültürden di­ğerine görece serbest aktarılması sırasında metnin çeviri kokmamasını savunanlar gibi orijinalinden uzaklaştıran ve yerlileştiren ‘sensum ex­primere de sensu’ [anlam çeviri­sinden] uygulanabilir.
• Cicero’nun De Optimo Genere Orato­rum (V. 14)’teki ünlü tabirine karşın göster­gebilimsel ve yapısalcı bir çözümleme me­todu uyarınca elden geldiği ölçüde metne ‘verbum pro verbo’ [kelimesi kelimesine] bağlı kalınarak kaynak-süreç odaklı ve kuralcı bir yaklaşım açısı da benimsenebilir. Bu­nu yaparken bir taraf­tan orijinal metnin ruhuna bağlı kalarak akıcılı­ğını ve anla­şılır­lığını mu­hafaza etmek diğer taraf­tan da filolojik olarak Hellen­ce ve Latince’nin gra­mer yapısına özgü tüm­ce ku­ru­luşunu göz ardı etme­mek için cümle­lerin ya­pısından uzak­laş­ılma­maya gayret edilmelidir. Aynı Horatius’un Ars Poetica (str. 133-134)’te belirttiği ‘fidus interpres’ [aslına sadık çevirmen] misali, kaynak metin en­deksli vülgarize bir yaklaşım sergilenebilir.

Ancak anlamı yitirme pahasına keli­melere sıkı sıkıya bağlı, yazım ve bilgi hatalarına varıncaya kadar metne tutsak, ‘iyi, doğru, sadık’ niteleme sıfatlarından oluşan bilimsellikten uzak, ilkel ‘mot à mot’ çe­viri pratiğinden uzak durul­malıdır. Gene de çevirmenler objektif olmaya çalıştıklarında dahi kullandıkları çağdaş dil, sentaks ve terminoloji nesnel olmadığından antik kaynak transkripsiyonlarında hep bir şeylerin eksik kaldığına şüphe yoktur. Zira metinler tercüme edildiklerinde içinden çıktıkları kültürün bağlamından sıyrılıp anlaşıldığı ve algılandığı ölçüde evirilerek yeni bağlamlara uyarlanırlar. Diğer bir deyişle antik metinlerde bulunmayan tını farkları ve çağrışımlar da kendi çağlarının anlam ufkunu yansıtmaya çalışan çevirmenler tarafından metne anakronik olarak eklemlenir. Dil, içerisinde bulunduğu kültürün bir anlam aynası olduğundan, bu durum en açık ifadeyle son derece ciddi hermeneutik sorunlara yol açar. Uzun sözün kısası, bilgi temelinde çeviri bir anlama eylemi olarak kabul edildiğinde Roger Munier­’in Les fragments d’Héraclite. (Fata Morgana 1991) adlı eserinin önsözünde dile getir­diği üzere “Her çeviri bir yorumdur; bu elinizdeki de ku­ralı bozmaz”.

Dergimizde yayımlanan çevirilerin de bu mantalite çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.

Notlar

[1] Derginin adından da anlaşılacağı üzere dergimizde makale yayımlanmamaktadır. Bu bakımdan herhangi bir dilde abstract/öz ya da keywords/anahtar sözcükler kadar dipnot kullanımına da yer verilmez. Dolayısıyla yazının sonunda kaynakça ya da bibliyografya verilmesine gerek yoktur.