A. ŞİMŞİRGİL, Otağ II: Emir Timur. İstanbul 2017. Timaş Yayınları, 320 sayfa (7 resim ile birlikte). ISBN: 9786050825336

­

Emir Timur’un Türk olup olmadığı mevzusunu ve devlet adamı özelliklerini irdeleyen Emir Timur: Otağ II adlı bu kitap Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil tarafın­dan kaleme alınmıştır. Kitapta, yazarın özgeçmişi ve Emir Timur’un siyasi ve askeri faaliyetleri anlatıldıktan sonra Takdim (9-10) Önsöz (11-14) ve Teşek­kür (15-17) kısımları okuyucuya sunulmaktadır. Kitap, Sahipkıran Emir Timur (19-61), Türkistan’da Birlik (63-122), Dünya Gücü (123-211), Vefatı ve Şahsi­yeti (213-280) başlığına sahip dört ana bölümden oluşmakta, Sonsöz (281-282), Bibliyografya (283-288), Dipnotlar (289-293), İndeks (295-304) ve Re­simler, Fotoğraflar, Haritalar (307-320) kısımlarıyla da tamamlanmaktadır. Eser, 2017 yılında Timaş Yayınları tarafından basılmıştır.

Yazar, kitabın Takdim (9-10) kısmında Türkler için Osmanlı Tarihi’nin ve tarih ilminin önemini vurgulamaktadır. Önsöz (11-14) kısmında ise Timur’un Osmanlı Devleti tarihi açısından dönüm noktası olması sebebiyle günümüzde Timur hakkında çeşitli tartışmaların olduğundan bahsedilmektedir. Daha sonra ise, Timur’un kötü bir karakter olarak tanıtılması hatta SSCB egemenliği altında bulunan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde bu sistemin devam etme­si, Stalin’in baskısıyla mezarının açılması, Timur’un Türk Dünyası’nda sahip olduğu yer, Moğolların yakıp yıktığı yerleri onarması, Timur’un Oğuz Kağan tö­resine bağlılığı, Timur’un tecrübelerini bir kitap haline getirerek kendisin­den sonrakilerle paylaşması, günümüzdeki bazı devlet adamlarımızın Ti­mur’un önemli bir şahsiyet olduğunu belirten konuşmaları gibi konularda gö­rüş­lerini okuyucuların bilgisine sunmaktadır.

Kitabın birinci ana bölümü Sahipkıran Emir Timur (19-61) başlığını taşı­mak­tadır. Başlık altında ise Emir Timur’un doğumu, ailesi ve ailesinin görev­leri, bazı kaynaklarda Emir Timur’un doğumundan önce ve doğumu sırasında gerçekleş­tiği rivayet edilen bazı olaylar, Emir Timur doğduğu sıradaki devletler, Emir Ti­mur’un kimliği hakkında yapılan tartışmalar, doğulu ve batılı tarihçiler arasında Emir Timur’un Türk olduğu görüşüne varılması gibi konu­lardan söz edilmektedir. Daha sonra sırasıyla Emir Timur’un hükümdarlık tecrübesi için gençliğinde yetiş­tirilmesi, Timur öncesi Maveraünnehr’in du­rumu, Moğol İmparatorluğu’nun Cen­giz Han’dan sonraki durumu ve Emir Kazagan’ın Moğol İmparatorluğu’nu ida­re etmeye başlaması, Timur’un Emir Kazagan’ın ölümünden sonra Mavera­ün­nehr’deki faaliyetleri, Emir Timur’un hükümdarlığa giden yolda Emir Hüseyin ile arasındaki mücadelesi ve bundan dolayı başına kötü olaylar gelmesiyle sağ el ve bacağını eskisi gibi kullanama­ması gibi olaylar ayrıntılarıyla ortaya konmakta­dır. Ayrıca Çamur Savaşı ile ilgili mücadeleler ve bu savaştan sonra Moğolların Ma­veraünnehr’de halkın direnişi ile karşılaşması ve tarihte de bu direnişin “Serbedar­lar Direnişi” ola­rak bilinmesi, Emir Timur ile Emir Hüseyin arasındaki dostluğun bit­mesi ve Emir Hüseyin’in ölümüyle devletin başına Emir Timur’un geçmesi anlatıl­maktadır.

Kitabın ikinci ana bölümü olan Türkistan’da Birlik’ de (63-211) ise devletin merkezinin Semerkand olduğu, Timur’un devleti Çağatay kanunlarına göre yönetmesi siyasetiyle ilk olarak Harezm Seferi’ni düzenlemesi, Emir Timur’un gör­düğü rüyalar, Emir Timur’un Urus Han’a karşı sefer düzenlemesi ve Ha­rezm Emiri Yusuf Sufi’nin bunu fırsat bilip saldırıya geçmesi, Emir Timur’un Horasan’ı zaptı, Ali Müeyyed ve Emir Timur arasındaki geçen mezhep taraf­tarlığı konusun­da Emir Timur’un “ehl-i sünnet ve’l-cemaat” mezhebini be­nim­semesi, eşini ve ablasını kaybetmesi üzerine yaşadıkları ile ilgili bilgiler verilmektedir. Ardından Emir Timur’un Sistan Seferi ile güçlenmesi ve Bust Bölgesi’ndeki faaliyetleri, Emir Timur ve Şah Veli arasındaki Mazenderan Seferi sırasında yaşanan yoğun çatış­malar, düzenlenen yeni fetihler, Emir Timur’un yeni düşmanı Toktamış Han ve aralarındaki mücadeleler, Emir Ti­mur’un Bağdat’a yaklaşması üzerine devletin merkezinde huzursuzluklar çıkması, Anadolu’daki Türk beyliklerinin bu tehlike karşısında Emir Timur’a karşı birleşmesi, o dönemde İslam dünyasını sıkıntıya sokan Fazlullah Hu­rufi’nin özellikleri ve Emir Timur’un Fazlullah Hurufi’yi ceza­lan­dırması ile ilgili bilgiler okuyucunun bilgisine sunulmaktadır.

Kitabın üçüncü ana bölümü olan Dünya Gücü’nde (123-211) ise, Emir Ti­mur’un Toktamış Han’a ikinci bir sefer düzenlemesi ve Toktamış Han’a karşı ağır darbeler vurması, Emir Timur’un Hindistan Seferi ve Delhi bölgesindeki faaliyet­leri, Emir Timur’un Anadolu’da kendisine karşı kurulan ittifakla karşı karşıya kal­ması, Emir Timur’un Azerbaycan Valisi olan oğlu Miranşah ile uğraşması, Ahmed Celayir ve Kara Yusuf’un Yıldırım Bayezid’i Timur’a karşı kışkırtması ve Emir Timur’un Memlük Devleti’ne karşı faaliyetleri hakkında da bilgiler verilmektedir. Daha sonra Emir Timur’un Şam’daki dini faaliyetleri, İbn-i Haldun ile sohbeti, Bağ­dat’ı ele geçirmesi, Osmanlı Devleti ile savaşın kaçınılmaz hale gelmesi ve Yıl­dırım Bayezid’den istekleri, Yıldırım Bayezid’in özellikleri, Emir Timur ve Yıldırım Bayezid’in askeri faaliyetleri ortaya kon­maktadır. Daha sonra Timur ve Yıldırım Ba­yezid arasında gerçekleşen Ankara Savaşı ve sonrasında yaşananlar hakkında tüm ayrıntılar okuyuculara sunul­maktadır. Ardından Emir Timur’un İzmir’i fethi, Yıldı­rım Bayezid’in intihar ederek ölüp ölmediği ve kafesle gezdirilip gezdirilme­diği tar­tışması, son ola­rak da Emir Timur’un Anadolu’dan ayrıldıktan sonra Gür­cüler üze­rine sefer düzenlemesi ve Emir Timur’un Çin seferine ilişkin bilgiler verilmektedir.

Kitabın dördüncü bölümü olan Vefatı ve Şahsiyeti’nde (213-280) ise Emir Timur’un sağlık durumu, vefatından önce vasiyetleri, vefatı, cenaze işlemleri, ailesi, eşleri ve çocukları hakkında bilgi verilmektedir. Ayrıca Emir Timur’un fiziki özellikleri, meclisindekilere hitap şekilleri ve kendisinin vasıfları sıralan­maktadır. Öte yandan başarı prensipleri, askeri seferlerdeki önemi, kurduğu istihbarat teşkilatının faaliyetleri, posta tatarlarının özellikleri, Emir Timur’un eseri olan Tüzükat hakkında bilgiler, Emir Timur’un dini özellikleri, Emir Timur’un hocaları olan Hoca Şemseddin Külal, Seyyid Emir Külal, Mevlana Zeyneddin Ebubekir Tayabadi ve Mir Seyyid Bereke üzerinden Emir Timur’un âlimlere önem vermesi gibi mevzular ortaya konmaktadır. Daha sonra Emir Timur’un ticaretle ilgili meselelerde başka ülke hükümdarlarıyla arasında ge­çen yazışmalar, Semerkand’ın ilim merkezi olma özelliği, Emir Timur zama­nın­da kadının yeri ve önemi, Emir Timur’un suçluları cezalandırma biçimleri, Emir Timur’un dünyada gelmiş geçmiş en büyük dört imparatordan biri ol­duğu yorumu ve son olarak SSCB lideri Josef Stalin’in 1941 yılında Emir Ti­mur’un mezarını açtırması gibi olaylar ayrıntılarıyla incelenmektedir.

Kitabın Sonsöz (281-282) kısmında ise kitabın faydası, bazı tarihçilerin eserlerinde Emir Timur’a ağır hakaretler etmesi, Emir Timur’a önyargıyla ba­kılması, Emir Timur’un cihat faaliyetlerinde bulunmadığı ile ilgili eleştiriler, Emir Timur’un Türk Tarihi’nde askeri strateji bakımından çok önemli bir yeri olduğu, Emir Timur’un en büyük özelliğinin ise Türk ve Müslümanları birlik ve beraberlik içinde bir bayrak altında toplaması olduğu vurgulanmaktadır.

A. ŞİMŞİRGİL, Otağ II: Emir Timur. İstanbul 2017. Timaş Yayınları, 320 sayfa (7 resim ile birlikte). ISBN: 9786050825336

­

Emir Timur’un Türk olup olmadığı mevzusunu ve devlet adamı özelliklerini irdeleyen Emir Timur: Otağ II adlı bu kitap Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil tarafın­dan kaleme alınmıştır. Kitapta, yazarın özgeçmişi ve Emir Timur’un siyasi ve askeri faaliyetleri anlatıldıktan sonra Takdim (9-10) Önsöz (11-14) ve Teşek­kür (15-17) kısımları okuyucuya sunulmaktadır. Kitap, Sahipkıran Emir Timur (19-61), Türkistan’da Birlik (63-122), Dünya Gücü (123-211), Vefatı ve Şahsi­yeti (213-280) başlığına sahip dört ana bölümden oluşmakta, Sonsöz (281-282), Bibliyografya (283-288), Dipnotlar (289-293), İndeks (295-304) ve Re­simler, Fotoğraflar, Haritalar (307-320) kısımlarıyla da tamamlanmaktadır. Eser, 2017 yılında Timaş Yayınları tarafından basılmıştır.

Yazar, kitabın Takdim (9-10) kısmında Türkler için Osmanlı Tarihi’nin ve tarih ilminin önemini vurgulamaktadır. Önsöz (11-14) kısmında ise Timur’un Osmanlı Devleti tarihi açısından dönüm noktası olması sebebiyle günümüzde Timur hakkında çeşitli tartışmaların olduğundan bahsedilmektedir. Daha sonra ise, Timur’un kötü bir karakter olarak tanıtılması hatta SSCB egemenliği altında bulunan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde bu sistemin devam etme­si, Stalin’in baskısıyla mezarının açılması, Timur’un Türk Dünyası’nda sahip olduğu yer, Moğolların yakıp yıktığı yerleri onarması, Timur’un Oğuz Kağan tö­resine bağlılığı, Timur’un tecrübelerini bir kitap haline getirerek kendisin­den sonrakilerle paylaşması, günümüzdeki bazı devlet adamlarımızın Ti­mur’un önemli bir şahsiyet olduğunu belirten konuşmaları gibi konularda gö­rüş­lerini okuyucuların bilgisine sunmaktadır.

Kitabın birinci ana bölümü Sahipkıran Emir Timur (19-61) başlığını taşı­mak­tadır. Başlık altında ise Emir Timur’un doğumu, ailesi ve ailesinin görev­leri, bazı kaynaklarda Emir Timur’un doğumundan önce ve doğumu sırasında gerçekleş­tiği rivayet edilen bazı olaylar, Emir Timur doğduğu sıradaki devletler, Emir Ti­mur’un kimliği hakkında yapılan tartışmalar, doğulu ve batılı tarihçiler arasında Emir Timur’un Türk olduğu görüşüne varılması gibi konu­lardan söz edilmektedir. Daha sonra sırasıyla Emir Timur’un hükümdarlık tecrübesi için gençliğinde yetiş­tirilmesi, Timur öncesi Maveraünnehr’in du­rumu, Moğol İmparatorluğu’nun Cen­giz Han’dan sonraki durumu ve Emir Kazagan’ın Moğol İmparatorluğu’nu ida­re etmeye başlaması, Timur’un Emir Kazagan’ın ölümünden sonra Mavera­ün­nehr’deki faaliyetleri, Emir Timur’un hükümdarlığa giden yolda Emir Hüseyin ile arasındaki mücadelesi ve bundan dolayı başına kötü olaylar gelmesiyle sağ el ve bacağını eskisi gibi kullanama­ması gibi olaylar ayrıntılarıyla ortaya konmakta­dır. Ayrıca Çamur Savaşı ile ilgili mücadeleler ve bu savaştan sonra Moğolların Ma­veraünnehr’de halkın direnişi ile karşılaşması ve tarihte de bu direnişin “Serbedar­lar Direnişi” ola­rak bilinmesi, Emir Timur ile Emir Hüseyin arasındaki dostluğun bit­mesi ve Emir Hüseyin’in ölümüyle devletin başına Emir Timur’un geçmesi anlatıl­maktadır.

Kitabın ikinci ana bölümü olan Türkistan’da Birlik’ de (63-211) ise devletin merkezinin Semerkand olduğu, Timur’un devleti Çağatay kanunlarına göre yönetmesi siyasetiyle ilk olarak Harezm Seferi’ni düzenlemesi, Emir Timur’un gör­düğü rüyalar, Emir Timur’un Urus Han’a karşı sefer düzenlemesi ve Ha­rezm Emiri Yusuf Sufi’nin bunu fırsat bilip saldırıya geçmesi, Emir Timur’un Horasan’ı zaptı, Ali Müeyyed ve Emir Timur arasındaki geçen mezhep taraf­tarlığı konusun­da Emir Timur’un “ehl-i sünnet ve’l-cemaat” mezhebini be­nim­semesi, eşini ve ablasını kaybetmesi üzerine yaşadıkları ile ilgili bilgiler verilmektedir. Ardından Emir Timur’un Sistan Seferi ile güçlenmesi ve Bust Bölgesi’ndeki faaliyetleri, Emir Timur ve Şah Veli arasındaki Mazenderan Seferi sırasında yaşanan yoğun çatış­malar, düzenlenen yeni fetihler, Emir Timur’un yeni düşmanı Toktamış Han ve aralarındaki mücadeleler, Emir Ti­mur’un Bağdat’a yaklaşması üzerine devletin merkezinde huzursuzluklar çıkması, Anadolu’daki Türk beyliklerinin bu tehlike karşısında Emir Timur’a karşı birleşmesi, o dönemde İslam dünyasını sıkıntıya sokan Fazlullah Hu­rufi’nin özellikleri ve Emir Timur’un Fazlullah Hurufi’yi ceza­lan­dırması ile ilgili bilgiler okuyucunun bilgisine sunulmaktadır.

Kitabın üçüncü ana bölümü olan Dünya Gücü’nde (123-211) ise, Emir Ti­mur’un Toktamış Han’a ikinci bir sefer düzenlemesi ve Toktamış Han’a karşı ağır darbeler vurması, Emir Timur’un Hindistan Seferi ve Delhi bölgesindeki faaliyet­leri, Emir Timur’un Anadolu’da kendisine karşı kurulan ittifakla karşı karşıya kal­ması, Emir Timur’un Azerbaycan Valisi olan oğlu Miranşah ile uğraşması, Ahmed Celayir ve Kara Yusuf’un Yıldırım Bayezid’i Timur’a karşı kışkırtması ve Emir Timur’un Memlük Devleti’ne karşı faaliyetleri hakkında da bilgiler verilmektedir. Daha sonra Emir Timur’un Şam’daki dini faaliyetleri, İbn-i Haldun ile sohbeti, Bağ­dat’ı ele geçirmesi, Osmanlı Devleti ile savaşın kaçınılmaz hale gelmesi ve Yıl­dırım Bayezid’den istekleri, Yıldırım Bayezid’in özellikleri, Emir Timur ve Yıldırım Bayezid’in askeri faaliyetleri ortaya kon­maktadır. Daha sonra Timur ve Yıldırım Ba­yezid arasında gerçekleşen Ankara Savaşı ve sonrasında yaşananlar hakkında tüm ayrıntılar okuyuculara sunul­maktadır. Ardından Emir Timur’un İzmir’i fethi, Yıldı­rım Bayezid’in intihar ederek ölüp ölmediği ve kafesle gezdirilip gezdirilme­diği tar­tışması, son ola­rak da Emir Timur’un Anadolu’dan ayrıldıktan sonra Gür­cüler üze­rine sefer düzenlemesi ve Emir Timur’un Çin seferine ilişkin bilgiler verilmektedir.

Kitabın dördüncü bölümü olan Vefatı ve Şahsiyeti’nde (213-280) ise Emir Timur’un sağlık durumu, vefatından önce vasiyetleri, vefatı, cenaze işlemleri, ailesi, eşleri ve çocukları hakkında bilgi verilmektedir. Ayrıca Emir Timur’un fiziki özellikleri, meclisindekilere hitap şekilleri ve kendisinin vasıfları sıralan­maktadır. Öte yandan başarı prensipleri, askeri seferlerdeki önemi, kurduğu istihbarat teşkilatının faaliyetleri, posta tatarlarının özellikleri, Emir Timur’un eseri olan Tüzükat hakkında bilgiler, Emir Timur’un dini özellikleri, Emir Timur’un hocaları olan Hoca Şemseddin Külal, Seyyid Emir Külal, Mevlana Zeyneddin Ebubekir Tayabadi ve Mir Seyyid Bereke üzerinden Emir Timur’un âlimlere önem vermesi gibi mevzular ortaya konmaktadır. Daha sonra Emir Timur’un ticaretle ilgili meselelerde başka ülke hükümdarlarıyla arasında ge­çen yazışmalar, Semerkand’ın ilim merkezi olma özelliği, Emir Timur zama­nın­da kadının yeri ve önemi, Emir Timur’un suçluları cezalandırma biçimleri, Emir Timur’un dünyada gelmiş geçmiş en büyük dört imparatordan biri ol­duğu yorumu ve son olarak SSCB lideri Josef Stalin’in 1941 yılında Emir Ti­mur’un mezarını açtırması gibi olaylar ayrıntılarıyla incelenmektedir.

Kitabın Sonsöz (281-282) kısmında ise kitabın faydası, bazı tarihçilerin eserlerinde Emir Timur’a ağır hakaretler etmesi, Emir Timur’a önyargıyla ba­kılması, Emir Timur’un cihat faaliyetlerinde bulunmadığı ile ilgili eleştiriler, Emir Timur’un Türk Tarihi’nde askeri strateji bakımından çok önemli bir yeri olduğu, Emir Timur’un en büyük özelliğinin ise Türk ve Müslümanları birlik ve beraberlik içinde bir bayrak altında toplaması olduğu vurgulanmaktadır.