Ancient Numismatics and Its History. Including A Critical Rewiev of the Literature

Ernest Babelon, Ancient Numismatics and Its History. Including A Critical Review of the Literature. London & Crestline 2004. Frederick Kolbe Publications, 284 pages. Trans. E. Saville. ISBN:0934352070

Ernest Babelon tarafından kaleme alınan ve Traité des Monnaies Grecques et Romaines başlığıy­la 1901 yılında Paris’te yayımlanan bu eser 2004 yılında numismatik araştırmacı ve meraklılarının karşısına bu kez de Elizabeth Saville’nin çevirisiyle ve Prof. Dr. Michel Amandy’nin önsözüyle, İn­gilizce olarak çıktı.

Paris’teki Bibliothèque Nationale Cabinét des Medailles’te 1892-1924 yıllarında yöneticilik yapan Babelon, kaleme aldığı eserleriyle antik numismatik alanında önde gelen isimlerdendir. Eserleri numismatik araştırmacıları tarafından hala referans olarak kullanılmaktadır. ‘Antik Nu­mismatik’in 1900 yılına kadar olan macerasını tüm ayrıntılarıyla ortaya koyan Babelon’un bu eseri, bu alanda çalışan araştırmacılar ve öğrenciler için önemli bir kaynak kitaptır. Kitap özellik­le, günümüzde sadece antik numismatik değil fakat genel anlamda numismatik alanında önemli birer yeri olan Avrupa’nın çeşitli kentlerdeki numismatik kabinelerinin ve de antik sikke koleksi­yonlarının oluşumunu, bu koleksiyonlarda çalışmalar yürüten pek çok isme de değinerek, 15. yüzyıldan 1900 yılına kadar olan seyrini, adeta arkeolojik bir kazı yapar gibi titizlikle ele alarak, gözler önüne seriyor.

Kitap, The Definition, Object, and Scope of Ancient Numismatic, The Utility of Numismatics to Science, The Origins of Numismatics, The History of Numismatics from the Sixteenth Century to the Mid-Seventeenth Century, Numismatics from the Mid-Seventeenth Century to the Time of Eckhel, Numismatics from the Time of Eckhel up to 1836, Numismatics from 1836 to 1900 ve Sale Catalogues of Major Collections of Ancient Coins Sold in Nineteenth Century başlıklarını ta­şıyan sekiz bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölüm (13-26), numismatik kelimesinin kökeni, numismatiğin konusu, antik numisma­tiğin kapsamı, madalyon “medaglia” (15. yüzyıl İtalyancası) kelimesinin kökeni ve sikkelerle ilgi­lenen kişi anlamındaki numismat (Fransızca; mumismatiste, numismate, medailliste) kelimesinin bilim çevrelerinde kullanımını ele alarak başlıyor. Ardından Hellen, Roma ve çağdaş diğer uygar­lık­ların numismatiğinin sınıflandırılması ile 18 ve 19. yüzyıllarda Avrupa, Anadolu, Mezopotamya, Mısır ve İndus’a kadar olan coğrafyadaki define buluntulardan örneklerle numismatiğin ilgilendi­ği malzemenin çok geniş bir coğrafyada ve çok devasa boyutta oluşuna dikkat çekiyor.

İkinci bölüm (27-50), numismatiğin ilgilenilen dönemle ilişkili olarak bilgi kaynağı ve bilimsel bir inceleme olarak düşünülmesi gerektiğini ve incelenen bir sikkenin, o sikkeyi basan otoriteye ilişkin pek çok bilgi barındırdığını belirterek başlıyor. Arkaik Dönem’den itibaren Akdeniz coğraf­yasındaki birçok kent devleti ve sikkesini örnekleyerek, bu devlet ve halkların dini, politik, eko­nomik ve sosyal yapısıyla ve tabi ki tarihiyle ilgili ne tür bilgilere ulaşılabileceğini gösteriyor; ör­neğin kent devletlerinin yönetim organizasyonunda görevlerinin ve bazen bunların kimler olduk­larının tespit edilmesi gibi (strategos, prytaneis, bouluarkhes, nomothetes vb.). Böylece, mitolo­jik, arkeolojik, epigrafik, metrolojik ve etnografik verilerle karşılaştırınca sikkenin mikro kosmo­sundan elde edilen zengin verilerin tarih yazımında önemli bir başlangıç noktası olduğunun altını çiziyor.

Üçüncü bölüm (51-64), “Antik sikkeler ilk ne zaman tarihin yeniden inşasına yardımcı olabile­cek hassas kronikler olarak fark edildi?” sorusuyla numismatiğin kökenini araştırıyor. Antik ya­zında, günümüze kalan az sayıdaki anekdota dayanarak Ptolemaioslar, Seleukoslar, Attaloslar, VI. Mithradates, Caesar, Cicero ve Augustus’un antik eser koleksiyonlarından bahsederek, Augus­tus’un eski kralların sikkelerini biriktirdiğini ve bunları hediye olarak verdiğinden ve Ortaçağ Av­rupa’sında bulunan antik sikke defineleri ve bunların uyandırdığı merak ile bu sikkelerin o günün değerleriyle nasıl yanlış yorumlandığını; ön yüzünde Helios başı bulunan Rhodos drahmilerinin İsa’yı tasvir ettiği ve bu nedenle de kutsal sayıldığını, fakat öyle olmadığının anlaşılmasının uzun bir süre aldığı örnek gibi başka örneklerle anlatıyor. Ayrıca buluntuların artmasıyla birlikte antik sikkelere olan merakın da arttığını, buna bağlı olarak da koleksiyonerliğin ve antik sikke koleksi­yonlarının çoğaldığını, dolayısıyla numismatiğin henüz bilimsel anlamda olmasa da gelişmeye başladığından bahsediyor.

Dördüncü bölüm (65-93), 16. yüzyıldan 17. yüzyıl ortasına kadar antik numismatiğin gelişi­mini konu alıyor. 15. yüzyılda gelişmeye başlayan koleksiyonların, artık tüm Avrupa’ya yayıldığını, özellikle kraliyet ailesi mensuplarıyla varlıklı kişilerin özel koleksiyonlarını ve bu koleksiyonlarda çalışan pek çok isime değinerek, 16. yüzyıl sonrasında artan antik numismatik yayınlarına ve bun­ların içerikleriyle, bu koleksiyonların nasıl oluşturuldukları ve bunların ne kadar ve hangi dönem­lere ait sikkeler barındırdığı hakkında da ayrıntılı bilgiler sunuyor. Ayrıca, bu dönem yapılan ya­yınlarda görülmeye başlanan sikke çizimlerinden ve bunların bazılarının gerçeği yansıtmadığı, hayal dünyasının birer eseri olarak çizimi yapanlarca eklenen kısımların varlığından da eleştirel olarak bahsediyor.

Beşinci bölüm (95-125), 17. yüzyıl ortasından Eckhel’in Viyana Kraliyet Kabinesi’nin müdürü olduğu 18. yüzyılın son çeyreğine kadar olan zaman dilimini konu alıyor. Bir önceki bölümde an­latılan koleksiyonların gelişimi, yeni koleksiyonların oluşumu, koleksiyonların el değiştirmesi (ödenen fiyatları da belirtiliyor), bu koleksiyonlarda çalışan araştırmacılar ve Paris, Berlin, Zürih, Viyana, Londra gibi Avrupa başkentlerindeki krali koleksiyonların bu kentlerde daha sonra kuru­lacak olan müze ve numismatik kabinelerinin temellerinin nasıl atıldığını ayrıntılarıyla anlatıyor. Ve tabi bu süre zarfında yayınlanan eserler hakkında bilgiler veriyor.

Altıncı bölüm (127-140), Joseph Hilarius Eckhel’in (1737-1798) döneminden 1836 yılına ka­dar olan zaman dilimini konu alıyor. Eckhel’in çalışmalarıyla başlayan bölüm, Viyana, Paris ve Flo­ransa’daki sikke kabineleri ve bunlardan sorumlu Jean-Jacques Barthélemy, Dominico Sestini ve Théodore-Edme Mionnet (1770-1842), gibi isimler ve çalışmalarından bahsediyor. Özellikle Mi­onnet ile ilgili ayrıntılı bilgilere yer vererek, onun daha önceki numismatları yapmadığı bir şey yaparak koleksiyondaki Hellen ve Roma sikkelerinin tümünün yer aldığı bir katalog hazırladığını ve yayınladığını, ayrıca bu sikkelerin sülfür kopyalarını da yaparak bunları araştırmacıların fayda­lanması için satışa da çıkardığını anlatıyor.

Yedinci bölüm (141-213), 1836-1900 yılları arasındaki zaman dilimini konu alıyor. Burada Fransa, İspanya ve Portekiz, İtalya, Belçika, Hollanda ve İsviçre, İngiltere, Kuzey Almanya, Güney Almanya, Avusturya-Macaristan ve Tuna Bölgesi, İskandinavya ve Rusya, Yunanistan ve Doğu olmak üzere dokuz başlık altında, buralarda oluşturulan müze veya kütüphane numismatik kabi­neleri, koleksiyonları, bu koleksiyonlarda çalışan araştırmacılar ve çalışmaları hakkında ayrıntılı bilgilere yer veriliyor. Ayrıca, Revue Numismatique, Annali di Numismatica, Revue Belge de Nu­mismatique, Numismatic Chronicle, Zeitschrift für Numismatik gibi günümüzde hala yayınlanan en prestijli numismatik süreli yayınlarının kuruluşuna değiniyor.

Sekizinci bölüm (215-236) ise, 19. yüzyılda büyük antik sikke koleksiyonlarının satıldığı 224 müzayede kataloğunu bibliyografik olarak sıralıyor.