Sea Peoples of the Bronze Age Mediterranean c. 1400 BC – 1000 BC

 

R. D’AMATO & A. SALIMBETI, Sea Peoples of the Bronze Age Mediterranean c. 1400 BC – 1000 BC. Oxford 2015. Osprey Publishing, 64 sayfa (54 resim, 9 İllüstrasyon ve 1 tablo ile birlikte). ISBN: 9781472806819

­

Milattan önce 1200’lü yıllarda ‘Deniz Kavimleri’ olarak adlandırılan halkların istilaları Ege’de, Yakın Doğu’da ve Mısır’da yıkımlara ve köklü değişikliklere yol açmıştır. Deniz kavimlerinin bu kitlesel hareketleri Akdeniz dünyası tarihindeki en büyük göçlerden biridir. Raffaele D’amato ve Andrea Salimbeti tarafından yazılan ve görselleri Giuseppe Rava tarafından çizilen bu kitap deniz kavimlerinin kimliklerine, giyim-kuşamlarına, askeri organizasyonlarına ve taktiklerine ilişkin önemli bilgiler vermektedir.

Kitap Introduction, Chronology, Historical Background & Sources, Identi­fication of Groups, Clothing & Equipment, Military Organization, Tactics ve The War of The Eighth Year (1191 or 1184 BC) başlıklı sekiz bölümden oluş­maktadır. Deniz kavimlerinin giyim kuşamlarını, askeri ekipmanlarını göste­ren görsellerin de hangi kaynaklar baz alınarak çizildikleri ayrıntılı olarak belirtilmiş ve kitabın çeşitli sayfalarında alfabetik olarak sıralanmıştır.

Historical Background & Sources bölümünde “The Kadesh Campaign of Ra­messes II, c. 1274 BC”, “The Victory of Merneptah, c. 1207 BC”, “The Victories of Ramesses III, 1191/1178 et Seq” ve “Other Sources” alt başlıkları vardır. Bu bölümde deniz kavimleri ile ilgili tarihsel kanıtlara yer verilmiştir. Deniz kavimlerinin Mısır kaynaklarında ve diğer kaynaklarda ne zaman ve na­sıl geçtiği açıklanmıştır.

Identification of Groups bölümünde “The Sherden”, “The Peleset”, “The Tjek­ker”, “The Denyen”, “The Shekelesh”, “The Ekwesh”, “The Teresh”, “The Karkisa”, “The Lukka”, “The Weshesh”, “Mercenary Service: A Summary of the Evidence”, “Piracy” alt başlıkları vardır. Ayrıca hangi deniz kavimlerinin hangi kaynaklarda adlarının geçtiğini ayrıntılı olarak belirten “Primary Sour­ces: a) Egyptian Primary Sources Mentioning Sea Peoples b) Other Primary Sources Mentioning Spesific Groups” adlı bir tablo vardır. Yazarlar bu bölüm­de ayrıntılı olarak tüm deniz kavimlerinin faaliyetlerine ilişkin bilgiler vermiş­lerdir. Ayrıca, kaynaklarda adı geçen özelliklerine ve isimlerine göre kökenle­rine ilişkin tarihçilerin öne sürdükleri teorilerle beraber çeşitli çıkarımlarda bulunmuşlardır. Ayrıca bu bölümdeki tablo spesifik olarak tüm deniz kavimle­riyle ilgili bilgilerin hangi kaynaklarda bulunabileceğini ayrıntılarıyla göster­me­si bakımından önemli bilgiler içermektedir.

Clothing & Equipment bölümü, “Clothing”, “Defensive Equipment: Hel­mets”, “Shields”, “Body Armours”, “Weapons: a) Spears and Javelins b) Swords, Daggers and Maces” alt başlıklarından oluşmaktadır. Bu bölümde deniz kavimlerinin giyim kuşamları – ekipmanları; rölyeflerin, çanak çömlek­lerin ve askeri silahların resimleriyle, çizimlerle gösterilmiş ve ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Military Organization bölümünde deniz kavimlerinin askeri tarzlarına iliş­kin bilgiler yer almaktadır. Özellikle Medinet Habu’daki kara ve deniz sa­vaş­ları sahnelerinin, deniz kavimlerinin askeri organizasyon ve taktiklerine ilişkin önemli ipuçları verdiği belirtilmiştir. Ayrıca deniz kavimlerinin üç ana yapıdan oluştuğu belirtilmiştir: 1: Kadınları ve çocukları da içeren savaşmayan grup. 2: Hitit ve Mısır tarzına benzeyen iki atla çekilen savaş arabaları. 3: Bir çift mızrak taşıyan piyadeler.

Tactics bölümü “War Chariots”, “Siege Warfare” ve de “Naval Warfare and Seaborne Raids” alt başlıklarından oluşmaktadır. Bu bölümde deniz ka­vim­lerinin taktikleri çeşitli kaynaklar baz alınarak açıklanmış ve rölyef resim­leriyle de desteklenmiştir. Yine bu bölümde deniz kavimlerinin gemileriyle ilgi­li ayrıntılı çizimler ve açıklamalar bulunmaktadır.

The War of the Eighth Year, 1191 or 1184 BC bölümü “The Invasion”, “The Land Battle”, “The Sea Battle” ve de “Aftermath” alt başlıklarından oluşmak­tadır. Bu bölümde III. Ramses Dönemi hiyerogliflerinde belirtildiği üzere deniz kavimlerinin Mısır’a karşı son istilası açıklanmıştır. İstila, deniz savaşları ve kara savaşları kaynaklara dayalı olarak açıklanmış ve resimlerle desteklen­miştir. III. Ramses’in deniz kavimlerini tamamen yok ettiği izlenimi­ni verme­sine rağmen, bu kavimlerin Akdeniz’de en büyük tehdit kaynağı ola­rak kaldık­ları belirtilmiştir. Savaşları kaybetmelerinin Mısır’ı ele geçirmelerini engelle­diği ancak tamamen Kenan Bölgesi’nden çıkarılmalarına yetmediği belirtil­miştir.

Ana kaynaklar baz alınarak çizilen illüstrasyonlar da alfabetik olarak A har­finden H harfine bölümler halinde sıralanmış ve her bölüm sayfaların al­tın­da açıklamalarıyla verilmiştir.“Sherden & Danuna Mercenaries; Egypt, 14^th Cen­tury BC” , “Sherden Mercenaries Marching to Kadesh, 1274 BC”, “The First Egyptian Campaign, 1207 BC”, “Sea Battle of Alashiya, Cyprus, c. 1200-1190 BC”, “The Fall of the Hittite Empire c. 1200-1180 BC”, “The Island Conspiracy: War of the Eight Year, 1191/1178 BC”, “Mercenaries Defeating Libyans” ve de “Sea Peoples in Sardinia” bölümleri illüstrasyonlar ve açıklamalarından oluş­maktadır. Bu bölümlerde illüstrasyonların hangi kaynaklardan yararlanı­larak çizildikleri belirtilmiştir. İllüstrasyonlarda “Sherden Warrior”, “Danuna Warrior”, “Lukka Warrior”, “Teresh Warrior”, “Ekwesh Warrior”, “Alashiyan Ekwesh Warrior”, “Weshesh Warrior”, “Tjekker Warior”, “Regular Infantry­man” “Sea Shardana”, “Egyptian Woman”, “Royal Guardsman”, “Egyptian Gu­ardsman”, “Alashiyan Priest-King”, “Cypriot Aristocratic”, Lukka Prince”, “Hittite Commander of the Tuhuyeru”, “Peleset Leader”, “Sherden Leader”, “Shekelesh Leader” ve de “Sardinian (Sardian) Woman” alt başlıklarında de­niz kavimlerinin savaşçıları, liderleri, kadınların giyimleri ve savaş sahneleri ana kaynaklardan ilham alınarak gösterilmiştir.

Kitap başvurulan kaynakların yer adlığı Bibliography (Bibliyografya) ve kişi ile yer adlarının yer aldığı Index (Dizin) bölümleri ile sona ermektedir. Eser deniz kavimlerine ilişkin kaynakları ayrıntılı ve toplu halde belirtmiş ve öne sürülen fikirler ana kaynakların resimleri, çizimler, illüstrasyonlar ile destek­lenmiştir. Bu anlamda kitap gerek deniz kavimlerine ilişkin bilgi sahibi olmak isteyen meraklı okur için gerekse de akademik çalışma yapmak isteyenler için önemli ve bilimsel bir başvuru kaynağıdır.