Bizans’ta Rüya Tabirnameleri
S. M. OBERHELMAN
ISBN: 9789750845697
Sayfa: 238
Baskı Yılı: 2019
Baskı Yeri: İstanbul
Yayınevi: Yapı Kredi Yayınları
LIBRI VI (2020) 99-100
Geliş Tarihi: 18.01.2020 | Kabul Tarihi: 25.02.2020
Elektronik Yayın Tarihi: 19.04.2020
Telif Hakkı © Libri Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi, 2020
C. M. OBERHELMAN, Bizans’ta Rüya Tabirnameleri. İstanbul 2019. Yapı Kredi Yayınları, 238 Sayfa. Çev. A. Akgün. ISBN: 9789750845697
Krallar, imparatorlar, hanlar ya da sıradan insanlar geleceğin kendilerine ne getireceği konusunda merak içerisinde olmuşlardır. Rüyaların da gelecekten haberler içerdiğine inanarak ayrı bir önem vermişlerdir. Rüya tabirnamelerinin kökeni; Antik Hellen, Mısır ve Pers medeniyetlerine kadar dayanmaktadır. Tanıtımını yapacağımız bu eser de Doğu Roma İmparatorluğu’nda Rüya tabirnameleri üzerinedir. Eser yazarın Önsöz (7) ve Türkçe Baskıya Önsöz (9-11)’ü ile başlamakta ve dokuz bölümden oluşmaktadır.
Yazarlar, Dönemler, Metinler (13-33) başlığındaki birinci bölümde Rüya kılavuzlarının kökenine dair açıklamalarda bulunulmuştur. Antikite ve Hellenistik dönem rüya tabirnamelerinden Pagan ögelerinin Hristiyanlaştırılarak Doğu Roma’ya aktarıldığını belirtilmiştir. Doğu Roma İmparatorluğu’nda Rüya kılavuzlarının ortaya çıkışı ve gelişimine bu bölümde yer verilmiştir. Ayrıca, rüya tabirnamelerinin el yazmalarının bulunduğu arşivlerden de örnekler sunulmuştur.
Rüya Tabiri Sanatı (34-51) başlığını taşıyan ikinci bölümde; rüya tabiri yapan kişinin kaynaklara göre eğitimli, âlim ve kültürlü kişiler olduğu belirtilmiştir. Ayrıca rüya tabircilerinin kelime oyununu iyi bilen ve içinde bulunduğu kültüre göre rüyada görülen sembolleri yorumlama gücüne sahip kişiler olduğunu izah edilmiştir.
Kültürel, Tarihi ve Sosyal Arakaplan (52-72) başlıklı üçüncü bölümde yazar, Doğu Roma rüya tabirnamelerinin Antik Yunan kültüründen esintiler içerdiğini belirtmiştir. Rüya tabirnamelerinin kültürel altyapısı ve Ortodoks Kilisesi’nin rüya tabirlerine karşı tutumu bu başlık altında irdelenmiştir.
Dördüncü bölüm Danyal’ın Oneirokritikonu (73-123) adını taşımaktadır. Bu bölümde Danyal Peygamberin rüya tabirnamesine yer verilmiştir. Rüyada görülen semboller Grek harflerine göre alfabetik olarak sınıflandırılmıştır. Rüyaların anlam ve yorumları da bu sıralama ile yer almaktadır.
Beşinci bölümde ise Nikephoros’un Oneirokritikonu’na (124-151) yer verilmiştir. Konstantinopolis Patriği Nikephoros’un Rüya tabirnamesi de alfabetik sıraya göre dizilerek verilmiş, rüyada görülen şekil, sembol ve eşyaların yorumlarına yer verilmiştir. Ortaçağ ve Rönesans dönemine ait el yazmaları iki ek halinde bölüme dâhil edilmiştir.
Altıncı bölüm de ise; Astrampsykhos’un Oneirokritikonu (152-155) yer almaktadır. Söz konusu bu bölümde, tabirnamenin tercümesi yer alırken Nikephoros ve Akhmet rüya tabirnameleri ile karşılaştırmaları yapılmıştır.
Gernanos’un Oneirokritikonu (156-167) yedinci bölümde alfabetik sırasıyla yer alırken Gernanos yorumu; Nikephoros, Akhmet, Danyal, Astrampsykhos yorumlarıyla mukayese edilmiştir.
Sekizinci bölümde Anonim Oneirokritikonu’nun (168-193) rüya kılavuzuna yer verilmiştir. Bu tabirname de alfabetik sıraya göre dizilmiştir. Bunun yanı sıra Artemidoros, Danyel, Akhmet yorumlarıyla karşılaştırılması yapılmıştır.
I. Manuel Palaiologos’un Oneirokritikonu (194-214) başlıklı son bölümde ise İmparator II. Manuel Palaiologos’a atfedilen rüya tabirnamesine yer verilmiştir. Bu tabirnamede rüyada görülen eylemlerin, eşyaların, sembollerin, hayvanların ve bitkilerin yorumlarını kapsamaktadır.
Eser; yazarın çalışmaları sırasında kendisine destek olanlara minnetlerini ilettiği Teşekkürler (215-216) Bibliyografya (217-231), Rüya Sembolleri Dizini (233-236) ve Dizin (237-238) kısımları ile son bulmaktadır.
Akdeniz Üniversitesi
Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü
Sercan AKİNİZ (PhD.)
sercanakiniz@gmail.com
Kalıcı bağlantı adresi: http://www.libridergi.org/2020/lbr-0236