LIBRI
Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi
  • tr
  • en
  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yayın Etiği
  • Yayın Gönderme
  • Yazım İlkeleri
  • Yayın Süreci
  • İletişim
Anasayfa » 2016 » Küçük Asya’nın Tarihöncesi: Karmaşık Avcı Toplayıcılarından, Erken Kentsel Toplumlara

Küçük Asya’nın Tarihöncesi: Karmaşık Avcı Toplayıcılarından, Erken Kentsel Toplumlara

Küçük Asya’nın Tarihöncesi: Karmaşık Avcı Toplayıcılarından, Erken Kentsel Toplumlara

Bleda S. DÜRİNG

ISBN: 9786059389037
Sayfa: 392
Baskı Yılı: 2016
Baskı Yeri: İstanbul
Yayınevi: Koç Üniversitesi Yayınları

LIBRI II (2016) 521-523
DOI: 10.20480/lbr.2016047
Geliş Tarihi: 03.12.2016 | Kabul Tarihi: 23.12.2016
Elektronik Yayın Tarihi: 26.12.2016
Telif Hakkı © Libri Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi, 2016

pdf  PDF indir

references  PDF görüntüle

info  Atıf Düzeni

B. S. DÜRING, Küçük Asya’nın Tarihöncesi: Karmaşık Avcı Toplayıcılarından, Erken Kentsel Toplumlara. İstanbul 2016. Koç Üniversitesi Yayınları, 392 sayfa (6 resim ve 60 şekil ile birlikte). Çev. A. Keskin. ISBN: 9786059389037

Rana Alpgöz’ün yayına hazırladığı, Blade S. Düring tarafından kaleme alınan ve de Koç Üniversi­tesi Yayınları aracılığıyla yayımlanan “Küçük Asya’nın Tarihöncesi; Karmaşık Avcı Toplayıcıların­dan, Erken Kentsel Toplumlara” başlıklı bu çalışma Küçük Asya’nın jeolojik ve coğrafi yapısına ışık tutmaktadır. Bu doğrultuda tanıtımı yapılan çalışma, Epipaleolitik/Mezolitik Dönem ile MÖ XX. yüzyıl arasında kalan dönemi son derece ayrıntılı, güncel, konunun önemli noktaları hakkındaki farklı düşünceleri ifade edebilen aktarımıyla, kendi alanında son derece önemli bir yere sahip olabilecek bir kitaptır. Özet itibarıyla bu kitapta, MÖ XX. binyıl ile II. binyıl arasındaki zaman diliminde, Küçük Asya’daki kültürel gelişim kapsamlı bir şekilde işlenmektedir.

Yazar, 2010 yılı başlarında çalışmalarına başlamış ve çalışmasının birinci baskısını 2016 yılının Haziran ayında gerçekleştirmiştir. Eserin içeriğinde Küçük Asya’nın bölgesel olarak incelenmekte olduğu; şekiller, tablolar ve fotoğraflarla da bu incelemelerin desteklendiği görülmektedir. Kro­no­lojik bir biçimde, son derece yalın ve anlaşılır bir dille yazılmış olan kitap, oldukça uzun bir za­man dilimine ışık tutmaktadır. Şekiller (11), Tablolar (13) ve de Teşekkür (15) kısımlarının ardından gelen Giriş (11-21) bölümünde kitabın içeriğiyle ilgili bilgilendirme yapıldıktan sonra, 7 bölüm altında toplanan kitaba geçilmektedir.

Eser, Küçük Asya Toprakları (21-36), Küçük Asya’da Arkeoloji (37-45), Epipaleolitik ve Mezoli­tik Dönemin Avcı Toplayıcıları (MÖ 20.000-6000) (47-62), Güney Platosunun İlk Çiftçileri (63-137), Neolitik Yayılımlar (139-212), Aradaki Binyıllar (219-275) ve de Elitler ve Avam (277-317) baş­lıklı bölümlerden oluşmaktadır. Kitap, Sonuçlar (321), Kaynakça (325) ve Dizin (383) kısımlarıyla sonlan­maktadır.

Birinci bölüm Küçük Asya Toprakları (21-36) olarak isimlendirilmektedir. Burada beş alt başlık ve bir sonuç bölümü bulunmaktadır. Yazar genel olarak, Küçük Asya’nın coğrafi, jeolojik, filolojik ve kültürel ögelerinden bahsetmektedir. Bu doğrultuda Küçük Asya’nın yüzölçümü, yapısal düze­yi, dağları, sınırları, doğal kaynakları, iklimsel özellikleri (-ki burada “Küçük Asya’nın büyük oranda coğrafi özellikleriyle şekillenen dört ana iklimsel/ekolojik bölgesi vardır” şeklinde önemli bir söy­lem­de bulunulmaktadır), geçmiş ve günümüz ekolojisi arasındaki gelişim/değişimler ve veri top­lama metotları incelenmekte, söz konusu bölge detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.

İkinci bölüm ise, Küçük Asya’da Arkeoloji (37-45) olarak isimlendirilmektedir. Burada, yedi alt başlık ve bir de sonuç kısmı yer almaktadır. Genel olarak üzerinde durulan konu bölüm içerisinde iki kısma ayrılmış durumdadır. İlk kısımdaki dört alt başlık altında genel olarak Küçük Asya’da ya­pılan arkeolojik çalışmalara, ikinci kısımdaki üç alt başlık altındaysa Mezolitik ve Neolitik dönem­lere yönelik araştırmaların nasıl ve kimler tarafından yapıldığına odaklanılmaktadır. Bu bağlam­da, Küçük Asya’daki arkeolojinin tarihi, pratik kökenleri ve mevcut gelişimi ele alınarak, kronolo­jik bir sırada incelenmektedir. Bölümün ikinci kısmındaysa, Mezolitik ve Neolitik kazıların başlan­gıç aşamaları aktarılmaktadır. Akabinde, Cumhuriyet’in ilk yıllarında, ulus kültürü yaratmaya yö­nelik sürdürülen arkeolojik araştırmalar ve bu araştırmalardan sıyrılan Türkiye arkeolojisinin gelişim aşamaları anlatılmaktadır. Son olarak, 1960’larda Türk ve yabancı arkeologların kaynaş­masıyla devam eden ve günümüze ulaşan Türkiye arkeolojisi, ana hatlarıyla özetlenmektedir.

Üçüncü bölüm Epipaleolitik ve Mezolitik Dönemin Avcı-Toplayıcıları (MÖ 20.000-6000) (47-62) olarak isimlendirilmektedir. Burada altı alt başlık ve bir de sonuç kısmı yer almaktadır. Bu altı alt başlık kronolojik bir sırayla, Küçük Asya bünyesindeki bölgelerin söz konusu dönemdeki genel hatlarını kapsamaktadır. Genel anlamda bölümün ana konusunu, “Küçük Asya’daki Epipleolitik ve Me­zolitik dönemlerin, birçok arkeoloğun da düşündüğü gibi, Levant Bölgesi’ndeki tarım sayesin­de kurulmuş bir koloni hareketiyle geliştiği düşüncesinden ziyade Küçük Asya’da Levant’tan ayrı gelişen bir kültür olduğu” savı oluşturmaktadır. Akabinde, Antalya’da ele geçen buluntuların Zag­ros Dağları eteklerindeki buluntu gruplarıyla bağlantılı olduğu belirtilmektedir. Son olarak, Neoli­tik ve Epipaleolitik/Mezolitik pratiklerinin anlaşılması için temasların nasıl ve ne şekilde araştırıl­ması gerektiğini ayrıntılı örneklendirmelerle açıklayan yazar, konuyu görsel iletişim sanatlarına getirmekte ve üçüncü bölümü obsidyen takas-ticareti yöntemleri üzerinden kültürel bağlantılar kurarak bitirmektedir.

Dördüncü bölüm MÖ 8500-6500 yılları arasını kapsamakta ve Güney Platosu’nun İlk Çiftçileri (63-137) olarak isimlendirilmektedir. Burada yazar, Yakındoğu Neolitiğinin Levant Bölgesi’ndeki “merkez bölgeler” anlayışından ziyade “çok merkezli” bir yapı içerisinde incelenmesinin gereklili­ğini aktarmaktadır. Bu sayede, bölgeler arasındaki Neolitik etkileşimlerin nasıl daha iyi anlaşılaca­ğını anlatmaktadır. Akabinde, Neolitikleşme tanımını kullanmaktadır ve Küçük Asya’daki Neolitikleşmenin bölgesel, maddesel ve kültürel etkileşimlerini alt başlıklar altında inceleyerek açıklamaktadır. Bu doğrultuda, önemli Neolitik höyüklerin bilgilerini içeren alt başlıklarla birlikte Orta Anadolu’nun güney kısmı içerisindeki önemli Neolitik bölgeleri tek tek işlemektedir. Bu incelemeleri yaparken de aklımıza gelebilecek her alandan (biyoloji, antropoloji, zooloji, coğraf­ya, sanat, sosyoloji vs.) faydalanarak, disiplinler arası çalışma etiğinden yararlanmaktadır. Bu çalışmaları da, yine kitabın bütününde yaptığı gibi, kronolojik bir sistemde devam ettirmektedir. Bö­lümün sonuç kısmında yer alan, “bu bölgenin neolitiğinin muhtemelen demografik baskı ya da kaynak sıkıntısının bir sonucu değil, her şeyin üstünde toplumsal-ideolojik bir olgu olduğu yönün­deki bu sonuç, bütün olarak Yakındoğu Neolitiğini ve yüz yüze toplulukların ötesinde toplumların ilk nasıl şekillendiğini anlamamızda büyük önem taşır” ibaresiyle bu bölümün bütün amacı tek bir cümlede açıklanmaktadır.

Neolitik yaşam biçimlerinin benimsendiği Orta Anadolu’nun batı, kuzeybatı ve güneydo­ğusundaki bölgelerden ele geçen ve bu kritik döneme ait verilerin tartışıldığı beşinci bölüm Neolitik Yayılımlar (139-212) olarak isimlendirilmekte ve on beş alt başlığa ayrılmaktadır. Burada, Orta Anadolu içerisinde meydana gelen dönüşümlerin göz önüne alındığını ve önemli bir soru­nun cevabının arandığını görmekteyiz. Bu soru şöyle özetlenmektedir; “Neolitiğin yayılmasının, çiftçilerin demografik genişlemesinin bir sonucu mu, yoksa yerel avcı-toplayıcı grupların bir dönüşümü olarak mı görülmesi gerektiği, ya da ikisinin bir kombinasyonu mu olduğu gibi gele­neksel sorulardan başka, Neolitik yaşam biçiminin genişlemesinin neden yaklaşık MÖ 6500 civa­rında olduğu sorusunu sormalıyız?”. Yukarıdaki sorunun cevabının arandığı konunun ana mantı­ğını, kitabın genelinde olduğu gibi, bölgeleri kronolojik olarak, birbirleriyle karşılaştırılarak ve aralarındaki etkileşimi bulgularla destekleyerek açıklayan yazar, bu bölümde Orta Anadolu’nun bir önceki bölümde yürüttüğü mantıkla, disiplinler arası bir biçimde, çok merkezli bir yapı şeklin­deki araştırılması gerektiği düşüncesiyle ifade etmektedir. Son olarak yazar, Neolitik için önemli merkezlerin önemli dönemlerini kronolojik bir sıraya sokmaktadır ve yarattığı ara başlıkların içe­riğinde önceki bölümlere nazaran biraz daha teorik bir dil kullanarak ve kazı raporlarından istifade ederek, etkileşimleri açıklamaya çalışmaktadır.

Kitabın kronolojik sırasının bozulmadığı altıncı bölüm, Aradaki Binyıllar (219-275) olarak isimlendirilmektedir. Yazar burada, Küçük Asya’daki Khalkolitik Çağ’a ışık tutmayı amaçlamakta­dır. Bölüm yedi alt başlık altında incelenmektedir. Bölgesel ve kronolojik incelemelerin, geçmiş dö­nem araştırmacıları ve onların araştırma sonuçlarıyla desteklendiği bölümde, genel olarak Khalkolitik Çağ’ın tekrar değerlendirildiğini görülmektedir. Özellikle Orta Khalkolitiğin ihmal edil­miş bir zaman dilimi olarak nitelendirildiği kitapta, bu durumun Türk ve yabancı arkeologların neo-evrimci paradigmalarının sonucu olduğu belirtilmektedir. Khalkolitiğin Küçük Asya’da olaysız bir dönem olarak tanımlandığı çalışmasında yazar, son yıllarda araştırmaların artmasıyla Orta Khalkolitik ve Khalkolitik Çağ’ın daha iyi anlaşılabileceğini ileri sürmektedir. Sonuç olarak, önü­müzdeki çalışmalar sonucunda, bu konu hakkında daha detaylı bilgilere ulaşılacağı ve konunun yeniden tartışılacağı düşüncesiyle, altıncı bölüm sonlandırılmaktadır.

Yedinci bölüm, Elitler ve Avam (277-319) olarak adlandırılmaktadır. Yazar burada, Erken Tunç Çağı arkeolojisinin, buluntu ve veri bolluğuyla Khalkolitik’ten çok farklı olduğunu belirtmektedir. Bu bölümde yer alan altı alt başlıkta yazar, Erken Tunç Çağı’nı Küçük Asya’da üç evreye ayırarak incelemektedir. Bu incelemeyi diğer bölümlerde yaptığı gibi, kronolojik ve bölgelerin farklı farklı, birbirleri arasındaki siyasi, kültürel, filolojik vb. etkileşimlerini inceleyerek kaleme almaktadır.

Sonuçlar (321-324) kısmında ise yazar, “bu kitabın içindekilerden çıkarılabilecek başlıca soru­lar nelerdir?” sorusunu okuyucularına yöneltmekte ve araştırdığı dönemlerin sınırlarını kültürel farklılıklarla ifade etmektedir. Akabinde kitabın içerisindeki bölümleri ayrı ayrı paragraflar şeklin­de özetlemektedir. Son olarak, giderek artan tarihöncesi araştırmalarının, geçmişte yapılmış düzensiz tarihöncesi araştırmalarına nazaran, daha derli toplu sonuçlar doğurabileceğini aktar­mak­tadır. Bu aktarımını da, “kitabın on yıl içinde eskimiş olabileceği olasılığı beni endişelendirmi­yor” diyerek savunmakta ve bu ibaresiyle kitabını sonlandırmaktadır.

Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü, Akdeniz Eskiçağ Araştırmaları Anabilim Dalı, Antalya.

Tolga KARAHAN (MA.)
tolgakarahan34@gmail.com

  • Atıf Düzeni
  • Direkt Link

T. Karahan, Küçük Asya’nın Tarihöncesi: Karmaşık Avcı Toplayıcılarından, Erken Kentsel Toplum­lara. Yazar: B. S. Düring, Çeviren: A. Keskin. Libri II (2016) 521-523. DOI: 10.20480/lbr.2016047

Kalıcı bağlantı adresi: http://www.libridergi.org/2016/047

26 Aralık 2016 Fatih YILMAZ
← Murena Savunması
İslâm-Bizans İlişkileri (610 – 847) →

Yayın Gönderme

Çalışmalarınızı Editöryal Prensiplere ve Yazım İlkelerine göre düzenledikten sonra,  libri@akdeniz.edu.tr
adresine gönderebilirsiniz.

eISSN: 2458-7826

PhaseKapakWeb
PhaseKapakWeb
PhaseKapakWeb PhaseKapakWeb PhaseKapakWeb

SAYI I (2015)

SAYI II (2016)

SAYI III (2017)

SAYI IV (2018)

Search for Publication

En çok okunanlar

  • Manisa Müzesi Heykeltıraşlık Eserleri
    Manisa Müzesi Heykeltıraşlık Eserle...
  • Cumhuriyet Dönemi Roma Vergi Sistemi
    Cumhuriyet Dönemi Roma Vergi Sistem...
  • Antik Kentler: Antik Yakındoğu, Mısır, Yunan ve Roma’da Kentsel Yaşamın Arkeolojisi.
    Antik Kentler: Antik Yakındoğu, Mıs...
  • L. Catilina Söylevi
    L. Catilina Söylevi
  • Can We Talk Mediterranean? Conversations on an Emerging Field in Medieval and Early Modern Studies
    Can We Talk Mediterranean? Conversa...
  • Ortaçağ Tüccarları ve Bankerleri
    Ortaçağ Tüccarları ve Bankerleri
  • Geç Antikçağda Düş Görme, Bir Kültürün Düş Gücüne İlişkin Araştırmalar
    Geç Antikçağda Düş Görme, Bir Kültü...
  • Berenice II Euergetis: Essays in Early Hellenistic Queenship
    Berenice II Euergetis: Essays in Ea...
  • Kayıp Medeniyet II: Selçuklular
    Kayıp Medeniyet II: Selçuklular
  • Malazgirt Kıyametin İlk Günü 1071
    Malazgirt Kıyametin İlk Günü 1071
  • Bir Ortaçağ Şairinin Kaleminden Selçuklular
    Bir Ortaçağ Şairinin Kaleminden Sel...
  • Memlûk Ordusunun Yapısı Üzerine Araştırmalar I-II-III
    Memlûk Ordusunun Yapısı Üzerine Ara...
  • Arrianus, İskender’den Sonraki Olaylar
    Arrianus, İskender’den Sonraki Olay...
  • Antalya’da Tek Kubbeli Cami ve Mescitler (Osmanlı Dönemi)
    Antalya’da Tek Kubbeli Cami ve Mesc...
  • Geç Roma İmparatorluğu Tarihi, MS. 284-641
    Geç Roma İmparatorluğu Tarihi, MS. ...

PhaseKapakWeb

eISSN: 2149-7826

Destekleyenler

Libri

  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yazım İlkeleri
  • Yayın Süreci
  • İletişim

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Popüler Yayınlar

  • Manisa Müzesi Heykeltıraşlık Ese...
  • Cumhuriyet Dönemi Roma Vergi Sis...
  • Antik Kentler: Antik Yakındoğu, ...
  • L. Catilina Söylevi
  • Can We Talk Mediterranean? Conve...
  • Ortaçağ Tüccarları ve Bankerleri
  • Geç Antikçağda Düş Görme, Bir Kü...

Son Çıkan Yayınlar

  • Küçük Topla Egzersiz Hakkında 8 Temmuz 2022
  • Çok Arkadaşa Sahip Olmak Hakkında 6 Nisan 2022
  • Determinations Concerning Grave Stelae with Banquet Relief Found in the Surroundings of Yalova in the Context of the Old and New Findings 25 Mart 2022
  • Herakleitos of Rhodiapolis: Addenda et Corrigenda to TAM II 911 18 Şubat 2022
  • New Honorary Inscriptions from Termessos for Emperor Hadrianus and His Wife Sabina 29 Aralık 2021
  • A New Funerary Inscription from Olympos (Lycia) and an Addendum to TAM II 1075 29 Aralık 2021
  • Two New Epitaphs from Termessos 29 Aralık 2021

Yayın Arama

Arşiv

Flag Counter
  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yayın Etiği
  • Yayın Gönderme
  • Yazım İlkeleri
  • Yayın Süreci
  • İletişim
Copyright © 2015 www.libridergi.org
  • Türkçe