A. TRAVAGLINI & P. AYDEMİR & A. SELÇUKİ, İzmir Ticaret Tarihi Müzesi Antik Dönem Sikke Koleksiyonu. İzmir 2011. İzmir Ticaret Odası, 68 sayfa. ISBN: 9789944608442

İzmir Ticaret Tarihi Müzesi Koleksiyonu’nda yer alan sikkelerin bir bölümü­nün seçilerek bir araya getirildiği bu eser, Prof. A. Travaglini, P. Aydemir ve A. Selçuki tarafından yayına hazırlanarak 2011 yılında yayımlanmıştır. İzmir Ticaret Odası bünyesinde 2003 yılında faal hale gelen bu müzenin koleksiyo­nunda toplamda 438 adet sikke yer almakta olup söz konusu eserde 122 sikke incelenmiştir. Eser, Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yazılmıştır. Katalogda yer alan sikkelerin 1’i Lydia Krallığı, 48’i Pers, 70’i Hellen ve 2’si ise Doğu Roma sikkesidir.

Sikkelerin tasnifinin yer aldığı katalog kısmından evvel Sunuş (5) ve Önsöz (7) kısımları ile müzenin kısa bir tarihçesinin sunulduğu İzmir Ticaret Tarihi Müzesi (8-9) yer alır. Ardından, ortaya çıkışından Doğu Roma Dönemi’ne ka­darki sürece ilişkin sikke tarihi hakkında bilgilerin yer aldığı İTO Ticaret Tarihi Müzesi Koleksiyonu’ndaki Sikkeler Aracılığıyla “Kısaca Sikke Tarihi” (11-17) bölümü gelir. 122 sikkelik katalogda, örnekler darp edildikleri dönemlere göre tasnif edilerek Hellen Sikkeleri ve Doğu Roma Sikkeleri olmak üzere iki farklı ana başlık altında ele alınmıştır. Bu bölümün ardından, katalogda yer alan terimlere ve ifadelere ilişkin karşılıkların sunulduğu Sözlük (59) ve sikke­lerin gerçek boyutlu imajlarının yer aldığı Orijinal Boyut (61-67) kısmı gelir. Eser, Kaynakça (68) ile son bulur.

Kataloğun 120 örneğinin yer aldığı Hellen Sikkeleri kısmında Lydia Krallığı sikkesi (1), Arkaik/Erken Klasik dönem Pers sikkeleri (48 örnek), Hellenistik dönem otonom kent sikkeleri (50 örnek) ve imparatorluğa bağlı olarak yerel sikke darbı gerçekleştiren kentlere ait Roma Eyalet sikkeleri (20 örnek) tasnif edilmiştir. Sikkelerin 1’i elektron, 52’si gümüş, 66’sı ise bronzdur. Sikkelerin tasnifi, sırasıyla, ait oldukları bölgeler ve darp edildikleri kentlere göre kro­nolojik olarak yapılmıştır. Buna göre, katalogda Mysia Bölgesi kentlerinden Pergamon ile Ionia Bölgesi kentlerinden Ephesos’a ait 1’er sikke yer alır. Ka­talogda, en çok sikke ile temsil edilen Ionia kenti Smyrna’nın 64 sikkesi mev­cuttur. Bunların 47’si MÖ 301-350 yıllarına ait Hellenistik dönem kent sikkesi, 17’si ise Roma Eyalet sikkesidir. En erken örneği Galba (MS 68-69) en geç tarihli örneği ise Gallienus (MS 253-268) dönemine ait olan Roma Eyalet sik­kelerinin 9 tanesi, ön yüzünde emperyal portre yer almayan ve eski litera­türde Pseudo-autonom olarak da geçen sikkelerdir.

Lydia Bölgesi kentlerine ait sikkelere gelindiğinde, sırasıyla 1 adet Helle­nistik Dönem Nysa sikkesi, 1 adet Sardeis darbı Lydia Krallığı sikkesi ile yine Hellenistik Dönem’e tarihlenen Tralleis sikkesi mevcuttur. Bunun yanı sıra ka­talogda 3 adet homonoia sikkesi yer alır. Bunlardan ikisi, Lydia bölgesi kent­lerinden Philadelphia ve Thyateira’nın Smyrna ile olan ve her ikisi de III. Gor­dianus (MS 238-244) dönemine tarihlenen sikkelerdir. Phrygia bölgesine ait tek sikke ise yine Laodikeia ile Smyrna’nın ortak darbı, imparator Claudius (MS 41-54) dönemine tarihli Roma Eyalet sikkesidir. Söz konusu sikkelerin ardından Persia başlığı altında sıralanan Pers sikkeleri gelir. Tamamı siglos (gümüş) olan bu sikkelerin toplam sayısı 48’dir. Krali okçu ön yüz tipini taşı­yan sikkeler MÖ V. yüzyılın ilk çeyreği ile aynı yüzyılın ortalarına tarihlidir.

Kataloğun en geç tarihli örneklerinin bulunduğu Doğu Roma Sikkeleri adlı ikinci ana başlığın altında 2 adet altın sikke yer alır. Sikkeler Constantinopolis darbı olup Herakleios (MS 610-641) ve II. Basileios (MS 976-1025) dönemle­rine aittir.

Söz konusu eser, İzmir kentinin ilk özel müzesi olan İzmir Ticaret Tarihi Müzesi’nin sikke koleksiyonunun bir kısmını da olsa görebilmek adına önem­lidir. Katalog vasıtasıyla, özellikle Smyrna kentinin sivil ya da imparatorluk kontrolü altında darp etmiş olduğu sikkeleri MÖ IV. yüzyıl sonundan MS III. yüzyıl ortalarına uzanan bir süreçte bir arada görebilmek de mümkün olmak­tadır.

 

A. TRAVAGLINI & P. AYDEMİR & A. SELÇUKİ, İzmir Ticaret Tarihi Müzesi Antik Dönem Sikke Koleksiyonu. İzmir 2011. İzmir Ticaret Odası, 68 sayfa. ISBN: 9789944608442

İzmir Ticaret Tarihi Müzesi Koleksiyonu’nda yer alan sikkelerin bir bölümü­nün seçilerek bir araya getirildiği bu eser, Prof. A. Travaglini, P. Aydemir ve A. Selçuki tarafından yayına hazırlanarak 2011 yılında yayımlanmıştır. İzmir Ticaret Odası bünyesinde 2003 yılında faal hale gelen bu müzenin koleksiyo­nunda toplamda 438 adet sikke yer almakta olup söz konusu eserde 122 sikke incelenmiştir. Eser, Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yazılmıştır. Katalogda yer alan sikkelerin 1’i Lydia Krallığı, 48’i Pers, 70’i Hellen ve 2’si ise Doğu Roma sikkesidir.

Sikkelerin tasnifinin yer aldığı katalog kısmından evvel Sunuş (5) ve Önsöz (7) kısımları ile müzenin kısa bir tarihçesinin sunulduğu İzmir Ticaret Tarihi Müzesi (8-9) yer alır. Ardından, ortaya çıkışından Doğu Roma Dönemi’ne ka­darki sürece ilişkin sikke tarihi hakkında bilgilerin yer aldığı İTO Ticaret Tarihi Müzesi Koleksiyonu’ndaki Sikkeler Aracılığıyla “Kısaca Sikke Tarihi” (11-17) bölümü gelir. 122 sikkelik katalogda, örnekler darp edildikleri dönemlere göre tasnif edilerek Hellen Sikkeleri ve Doğu Roma Sikkeleri olmak üzere iki farklı ana başlık altında ele alınmıştır. Bu bölümün ardından, katalogda yer alan terimlere ve ifadelere ilişkin karşılıkların sunulduğu Sözlük (59) ve sikke­lerin gerçek boyutlu imajlarının yer aldığı Orijinal Boyut (61-67) kısmı gelir. Eser, Kaynakça (68) ile son bulur.

Kataloğun 120 örneğinin yer aldığı Hellen Sikkeleri kısmında Lydia Krallığı sikkesi (1), Arkaik/Erken Klasik dönem Pers sikkeleri (48 örnek), Hellenistik dönem otonom kent sikkeleri (50 örnek) ve imparatorluğa bağlı olarak yerel sikke darbı gerçekleştiren kentlere ait Roma Eyalet sikkeleri (20 örnek) tasnif edilmiştir. Sikkelerin 1’i elektron, 52’si gümüş, 66’sı ise bronzdur. Sikkelerin tasnifi, sırasıyla, ait oldukları bölgeler ve darp edildikleri kentlere göre kro­nolojik olarak yapılmıştır. Buna göre, katalogda Mysia Bölgesi kentlerinden Pergamon ile Ionia Bölgesi kentlerinden Ephesos’a ait 1’er sikke yer alır. Ka­talogda, en çok sikke ile temsil edilen Ionia kenti Smyrna’nın 64 sikkesi mev­cuttur. Bunların 47’si MÖ 301-350 yıllarına ait Hellenistik dönem kent sikkesi, 17’si ise Roma Eyalet sikkesidir. En erken örneği Galba (MS 68-69) en geç tarihli örneği ise Gallienus (MS 253-268) dönemine ait olan Roma Eyalet sik­kelerinin 9 tanesi, ön yüzünde emperyal portre yer almayan ve eski litera­türde Pseudo-autonom olarak da geçen sikkelerdir.

Lydia Bölgesi kentlerine ait sikkelere gelindiğinde, sırasıyla 1 adet Helle­nistik Dönem Nysa sikkesi, 1 adet Sardeis darbı Lydia Krallığı sikkesi ile yine Hellenistik Dönem’e tarihlenen Tralleis sikkesi mevcuttur. Bunun yanı sıra ka­talogda 3 adet homonoia sikkesi yer alır. Bunlardan ikisi, Lydia bölgesi kent­lerinden Philadelphia ve Thyateira’nın Smyrna ile olan ve her ikisi de III. Gor­dianus (MS 238-244) dönemine tarihlenen sikkelerdir. Phrygia bölgesine ait tek sikke ise yine Laodikeia ile Smyrna’nın ortak darbı, imparator Claudius (MS 41-54) dönemine tarihli Roma Eyalet sikkesidir. Söz konusu sikkelerin ardından Persia başlığı altında sıralanan Pers sikkeleri gelir. Tamamı siglos (gümüş) olan bu sikkelerin toplam sayısı 48’dir. Krali okçu ön yüz tipini taşı­yan sikkeler MÖ V. yüzyılın ilk çeyreği ile aynı yüzyılın ortalarına tarihlidir.

Kataloğun en geç tarihli örneklerinin bulunduğu Doğu Roma Sikkeleri adlı ikinci ana başlığın altında 2 adet altın sikke yer alır. Sikkeler Constantinopolis darbı olup Herakleios (MS 610-641) ve II. Basileios (MS 976-1025) dönemle­rine aittir.

Söz konusu eser, İzmir kentinin ilk özel müzesi olan İzmir Ticaret Tarihi Müzesi’nin sikke koleksiyonunun bir kısmını da olsa görebilmek adına önem­lidir. Katalog vasıtasıyla, özellikle Smyrna kentinin sivil ya da imparatorluk kontrolü altında darp etmiş olduğu sikkeleri MÖ IV. yüzyıl sonundan MS III. yüzyıl ortalarına uzanan bir süreçte bir arada görebilmek de mümkün olmak­tadır.