LIBRI
Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi
  • tr
  • en
  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yayın Etiği
  • Yayın Gönderme
  • Yazım İlkeleri
  • Yayın Süreci
  • İletişim
Anasayfa » 2019 » The Medieval Nile: Route, Navigation, and Landscape in Islamic Egypt

The Medieval Nile: Route, Navigation, and Landscape in Islamic Egypt

 

The Medieval Nile: Route, Navigation, and Landscape in Islamic Egypt

John P. COOPER

ISBN: 9789774166143
Sayfa: 422
Baskı Yılı: 2014
Baskı Yeri: Kahire
Yayınevi: American University of Cairo Press

LIBRI V (2019) 35-38
Geliş Tarihi: 03.01.2019 | Kabul Tarihi: 11.01.2019
Elektronik Yayın Tarihi: 17.01.2019
Telif Hakkı © Libri Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi, 2019

pdf  PDF indir

references  PDF görüntüle

info  Atıf Düzeni

J. P. COOPER, The Medieval Nile: Route, Navigation, and Land­scape in Islamic Egypt. Kahire 2014. American University of Cairo Press, XVIII+422 sayfa (45 adet figür ve 16 adet tablo ile birlikte). ISBN: 9789774166143

Anadolu’nun İpek ticaret yolu üzerinde bulunuşuna ve jeopolitik konumuna benzer şekilde, Mısır da Baharat ticaret yolunda önemli bir noktada bulun­maktadır. Doğa tarafından bahşedilen bu konuma Nil Nehri’nin yaptığı katkı ile Antikçağ’dan günümüze bölgenin tarımsal çeşitliliği ve bu su yolu üzerin­deki ulaşım ile gelişen ticaret dikkate değerdir. İbn Haldun tarafından sarf edilen ‘’Coğrafya kaderdir’’ sözü Mısır’ın bu özelliklerine vurgu yapmaktadır adeta.

Exeter Üniversitesi öğretim görevlilerinden Dr. John P. Cooper’ın doktora tezinden hazırlanan ve Medieval Nile: Route, Navigation, and Landscape in Islamic Egypt adıyla yayınlanan (Ortaçağ’da Nil: İslâm Mısırı’nda Rota, Seyir ve Tabiat) olarak çevirebileceğimiz kitap 2014 yılında Kahire’de basıldı. Eser, Kahire Amerikan Üniversitesi Basımevi tarafından, birinci hamur, şömizli cil­diyle araştırmacı ve kitapseverlerin iştahını kabartmaktadır. Bugüne kadar Mısır ve Nil’in tarihi coğrafyası üzerine, benzeri iki yüz yıl evvel Description de l’Egypt ve yaklaşık yüz yıl önce Stanley Lane-Poole tarafından yazılan Egypt adlı kitaplar bu konuyu işleyenlere örnek verilebilir. Ancak, modern ha­ritacılık ve grafik teknikleri ile uydu fotoğrafları kullanılmış olan son yılların Nil Nehri ve hinterlandı konusunda hazırlanmış en derli toplu eser elimizdeki bu kitap olarak görünmektedir. Eserde, Nil Nehri’nin kaynağından itibaren değil, nehrin; Birinci Katarakt’tan (Asvan yakınında) itibaren Yukarı Mısır (Ka­hire’nin güneyinde kalan Nil) ve Aşağı Mısır’da (Delta/Kahire’nin kuzeyi) ka­lan kısmı, daha çok Ortaçağ/İslâm dönemi (640-1517) zaman diliminin içeri­sinde incelenmektedir.

Introduction (Giriş Bölümü [1-11]) sonrasında Nil coğrafyasının anlatıldığı ilk kısımdaki Geography (Coğrafya [13-102]) üst başlığı altında Imagining the Nile (Nil’i Hayal Etmek [15-28]) ve buna dâhil iki alt başlık bulunmaktadır. Bunlar, Sources (Kaynak Tahlili [22-26]) ve Methodology (Metodoloji [26-28]) alt başlıklarıdır. Eser, The Pre-Islamic Nile Delta (Nil Deltası’nın İslam öncesi tarihi [29-41]) ile devam etmektedir. Bu kısımda Herodotos’tan Yaşlı Plinius’a kadarki Grek kaynaklarından bahsedilmektedir. Herodotos, Psuedo-Syklax, Diodorus Siculus, Strabon, Plinius, Ptolemy Claudius, George of Cyprus’un eserlerinde Nil Nehri’nin kollarına verilen adların bir tablosu bulunmaktadır. Geographia ve buna ek olarak Tabula Peutinger ve Madaba haritalarındaki Nil tasviri üzerine ilgi çekici bir anlatı bulunmaktadır.

Kitap, adından da anlaşılabileceği üzere asıl olarak Ortaçağ’da nehrin du­rumunu ele almaktadır. İslam döneminde Batı Deltası ve Doğu Deltası ayrı bölümler halinde ele alınmıştır. Dördüncü Bölüm, The Western Delta in the Islamic Era (İslâm Hâkimiyeti Döneminde Batı Deltası [43-74]) olan Batı Del­tası başlığı altında Rosetta ve İskenderiye kolları, Mareotis gölü ve Burullus gölleri anlatılmaktadır. Beşinci Bölüm, The Eastern Delta in the Islamic Era (İslâm Hâkimiyeti Döneminde Doğu Deltası [75-99]) olan Doğu Deltası başlığı altında ise Dimyat ve Tınnis kolları ile Manzala Gölü ve Ortaçağ’da kapanan Pelusiac kolu ele alınmıştır. Bu bölümde Qulzüm (Süveyş yakınında) ile Nil Nehri arasında bulunan ve Kızıldeniz’e açılan kanal hakkında bilgi verilmiştir. The Bahr Yusuf (Bahr Yusuf [101-102]) başlıklı bölümde Bahr el-Yusuf adıyla anılan Fayyum Gölü ele alınmaktadır.

Kısım Navigation (Navigasyon/Seyr ü Sefer, [103-183]) başlığını taşı­maktadır. Bu kısmın ilk başlığı olan The Nile Flood Cycle (Nil Nehri’nin Taşkın Döngüsü [107-123]) Nil Nehri’nin taşkın döngüsü ele alınmıştır. Bu döngünün devamlılığı ve o yılın taşkın niceliği Nilometre adlı tesisler ile ölçülmekteydi. Bu sayede taşkın miktarına bağlı olarak ekilebilecek arazilerin ya da zarar gö­rebilecek ekinlerin miktarı ya da kuraklık durumu olduğuna karar verilip o yıl toplanacak vergi miktarı tayin edilmekteydi. Nil nehrinin bu doğal döngüsü­nün önemine istinaden, yazar tarafından bu olguya kitapta ayrı bir bölüm ay­rılmıştır. Sekizinci Bölüm Propulsion: Wind, Current, and Human Labor (İtici Güç: Rüzgâr, Akıntı ve İnsan Gücü [125-142]) insan gücü, nehirdeki akıntı ve rüzgâr rejiminin taşımacılık için önemi ve bunun nasıl kullanıldığına dairdir. Dokuzuncu Bölüm Local Hazards: Mouths, Cataracts, and Mountains (Yerel Tehlikeler: Geçitler, Çağlayanlar ve Kayalıklar [143-153]), Nil Nehri üzerindeki yerel tehlikeleri ele almaktadır. Bu tehlikeler: Irmak boyundaki boğazlar, ka­tarakt adı verilen şelaleler ve daha çok Yukarı Nil’de bulunan kayalıklardır. Onuncu Bölüm Nile Journey Times (Nil Nehri’nde Seyahat Süreleri [155-166]) Nil Nehri’nde seyahat sürelerini gezginlerin notları üzerinden incelemekte­dir. Bu bölümde ek olarak karadan Kızıldeniz bağlantısı ve 4 harita ile konu özetlenmiştir. Kızıldeniz ve Akdeniz’deki akıntı ve rüzgâr rejimlerinin incelen­diği On birinci Bölüm Onward Connections: The Mediteranean and Red Sea (İleri Bağlantılar: Akdeniz ve Kızıl Deniz, [167-183]) nehir taşımacılığının dış dünya ile bağlantısı açısından önemi incelenmektedir.

III. kısım Ports and the Navigational Landscape (Limanlar ve Seyr ü Sefer Yardımcılarının Görünümü, [185-261]) nehir ile bağlantılı limanlar ve nehir boyundaki seyir yardımcıları hakkındadır. Bu kısmın ilk başlığı olup The Ports of Fustat and Cairo (Fustat ve Kahire Limanları [187-194]) burada, Fustat ve Kahire limanları; sonrasında Nil Deltası’nın Batı kısmındaki limanlar Ports of the Western Delta (Batı Deltası’nın Limanları [195-207]) başlığında ve delta­nın Doğu kısmındaki limanlar Ports of the Eastern Delta (Doğu Deltası’nın Li­manları [209-227]) bağlığı altında incelenmiştir. Bu bölümleri, Kızıldeniz’de bulunan limanların incelendiği On beşinci Bölüm Ports of the Red Sea (Kızıl Deniz Limanları [229-251]) takip etmektedir. Eserin son bölümü Conclusion (Sonuç [253-261]) başlıklı sonuç yazısını içeren On altıncı Bölüm’dür.

Bunlara, üç adet ek bölüm eklenmiştir: Appendix 1: Historical Cartog­raphy’de (Ek 1: Tarihsel Kartografi [263-291]) Antik kaynaklar, İslâm dönemi coğrafyacıları, Madaba mozaik haritası, Tabula Peutigeriana, Piri Reis ve 18. yüzyıl gezginlerinin anlatılarına dayanılarak Nil coğrafyasının haritaları yeni­den çizilmiştir. Bu bölüm 35 adet levha içermektedir. Devamındaki Appendix 2: Geographic Reconstructions’da (Ek 2: Coğrafi Canlandırma Denemesi, [293-310]) ise Nil coğrafyası uydu görüntüleme ve CBS kullanılarak hazırlan­mış 16 kroki ile Nil Nehri’nin günümüzdeki ve Antikçağ’daki, İslam dönemin­deki durumu rekonstrukte edilmiş; nehir yatağının günümüze dek olan deği­şimi belgelenmeye çalışılmıştır. Appendix 3: Gazetteer of Delta Place Names Mentioned by Ibn Hawkal and al-Idrisi’de (Ek 3: İbn Havkâl ve İdrîsî’ye göre Delta’daki Yer Adları [311-322]) İbn Havkâl ve İdrîsî’nin eserlerine dayanıla­rak Nil boyundaki yer adlarının bir listesi koordinatları ile verilmiştir. Eser, Notes (Son Notlar [323-375]), References (Kaynaklar [377-407]) ve İndex (İn­deks [409-421]) kısımları ile son bulmaktadır.

Tarihsel coğrafya bilgisinden faydalanmanın araştırmalarımız açısından önemine istinaden, işbu eserin dikkatle okunup değerlendirilmesi hem araş­tırmacılar hem de meraklı okurlar için önemli görünmektedir. The Medieval Nile: Route, Navigation, and Landscape in Islamic Egypt, adlı eser Mısır ve Nil coğrafyası alanında önemli bir boşluğu doldurmaktadır.

Akdeniz Üniversitesi
Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü

Hasan ATİK (MA)
hasanatik88@yandex.com

  • Atıf Düzeni
  • Direkt Link
H. Atik, The Medieval Nile: Route, Navigation, and Landscape in Islamic Egypt. Yazar: J. P. Cooper, Libri V (2019) 35-38.

Kalıcı bağlantı adresi: http://www.libridergi.org/2018/lbr-0181

18 Ocak 2019 Aykan A.
← Bulgarlar Yitik Bir Türk Kavmi
The Rise of Capital Al Fustat and Its Hinterland 18/639-132/750 →

eISSN: 2458-7826

Yayın Gönderme

Çalışmalarınızı Editöryal Prensiplere ve Yazım İlkelerine göre düzenledikten sonra,  libri@akdeniz.edu.tr
adresine gönderebilirsiniz.

SCImago Journal & Country Rank

eISSN: 2458-7826

    PhaseKapakWeb
    PhaseKapakWeb
    PhaseKapakWeb PhaseKapakWeb PhaseKapakWeb

    SAYI I (2015)

    SAYI II (2016)

    SAYI III (2017)

    SAYI IV (2018)

    Search for Publication

    En çok okunanlar

    • Al Servizio della Repubblica di Venezia: Le Lettere di Massimiliano Buzzaccarini Gonzaga, Commendatore di Malta, inviate alla Magistratura dei Cinque Saviialla Mercanzia 1754-1776
      Al Servizio della Repubblica di Ven...
    • Strategikon: Bizans Kültüründe Strateji Sanatı
      Strategikon: Bizans Kültüründe Stra...
    • Selahaddin: Kutsal Savaşın Politikaları
      Selahaddin: Kutsal Savaşın Politika...
    • Caesar
      Caesar
    • Crusades and Memory Rethinking Past and Present
      Crusades and Memory Rethinking Past...
    • Antik Yunan: Arkeoloji, Sanat ve Tarih Tutkunları için 1000 Fotoğraf Eşliğinde Kapsamlı Bir Araştırma
      Antik Yunan: Arkeoloji, Sanat ve Ta...
    • Odysseus’un Dünyası
      Odysseus’un Dünyası
    • (Khioslu Skymnos’a Ait Olduğu Söylenen) Anonymus Periegesis
      (Khioslu Skymnos’a Ait Olduğu Söyle...
    • Краткое Изложение Подробного Описания Дел Имама Шамиля
      Краткое Изложение Подробного Описан...
    • Mağara Ressamları: Dünyanın İlk Sanatçılarının Gizemli Dünyası
      Mağara Ressamları: Dünyanın İlk San...
    • Arkeolojinin Temelleri
      Arkeolojinin Temelleri
    • Iustinianus, Digesta XIV. 2: Gemiden Mal Atımına İlişkin Rhodos Yasası Hakkında
      Iustinianus, Digesta XIV. 2: Gemide...
    • Murena Savunması
      Murena Savunması
    • Otağ I: Büyük Doğuş – Türklerin İslamiyeti Kabülü
      Otağ I: Büyük Doğuş – Türkler...
    • Selçuklu Anadolu’sunda Beslenme ve Yemek Kültürü
      Selçuklu Anadolu’sunda Beslenme ve ...

    PhaseKapakWeb

    eISSN: 2149-7826

    Libri

    • Ana Sayfa
    • Dergi Hakkında
    • Son Sayı
    • Arşiv
    • Yazım İlkeleri
    • Yayın Süreci
    • İletişim

    Creative Commons Lisansı
    Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

    Son Çıkan Yayınlar

    • Strabon, Geographika (Coğrafya): Kitap XI.1-14 20 Mart 2025
    • Stamped Amphora Handles from Magarsus 18 Şubat 2025
    • New Dedications from Phaselis to Apollon Epidamos, Artemis Pergaia and Hephaistos 28 Aralık 2024
    • New Inscriptions from Olympos (Lykia) 21 Aralık 2024
    • New Inscriptions from Nikaia XVI: Votives to Zeus (Bronton and Gorzaios) 18 Aralık 2024
    • New Reading of I.Mylasa I, 403 15 Aralık 2024
    • A Wandering Jewish Tombstone 9 Aralık 2024
    • Eine Gruppe neuer Grabinschriften aus Kestel bei Bursa 27 Mart 2024

    Yayın Arama

    Arşiv

    Flag Counter
    • Ana Sayfa
    • Dergi Hakkında
    • Son Sayı
    • Arşiv
    • Yayın Etiği
    • Yayın Gönderme
    • Yazım İlkeleri
    • Yayın Süreci
    • İletişim
    Copyright © 2015 www.libridergi.org
    • Türkçe
    • English (İngilizce)