Kıssalar/ Fabulae
Avianus
ISBN: 9786059872515
Sayfa: 373
Baskı Yılı: 2017
Baskı Yeri: İstanbul
Yayınevi: Kabalcı Yayıncılık
LIBRI V (2019) 52-53
Geliş Tarihi: 07.03.2019 | Kabul Tarihi: 15.09.2019
Elektronik Yayın Tarihi: 31.10.2019
Telif Hakkı © Libri Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi, 2019
AVIANUS, Kıssalar/ Fabulae. İstanbul 2016. Kabalcı Yayıncılık, 105 sayfa. Çev. A. C. Abuagla. ISBN: 9786059872287
Ortaya çıkışından günümüze değin tüm uluslar tarafından kullanılagelen fabl türü insanların bireye ya da topluma vermek istediği mesajı, bir olay örgüsü yaratma ve insana ait özellikleri insan dışındaki varlıklara da yükleyerek söz konusu mesajı bu varlıklar ve gerçekleşen olaylar aracılığıyla alıcıya iletme düşüncesi ile üretilip durmuştur. MS V. yüzyılda yaşadığı düşünülen, ancak yaşadığı yüzyıl kadar, kendisinin kim olduğu da tartışılan Avianus’un ünlü Fabulae’ı da bu türe ait hikâyelerin derlemesinden oluşur. Akdeniz Üniversitesi Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü, Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Asuman Coşkun Abuagla tarafından Latinceden çevrilen bu eser Önsöz (7-8), Avianus ve Fabulae Üzerine (9-12), Çeviri Yöntemi (12), Fabulae/Kıssalar (13-101), Kaynakça (103) ve Dipnotlar (104-105) olmak üzere 6 kısım, 105 sayfadan oluşur.
Önsöz (7-8) kısmı; içerisinde fabula türünün Hellenler tarafından işlenmesine, türün Hellen ozan Hesiodos tarafından yazıya aktarılmış ilk örneğine, en ünlü fabl ozanı Aisopos’a değinilmesine ve sonrasında türün Roma toplumunda ve edebiyatında yer ettiği döneme, bu türü Latin dilinde yazıya döken Phaedrus’a ve nihayetinde çevirisi yapılan Avianus ile eseri Fabulae’a ilişkin kısa bilgilerin verilmesi bakımından okuyucu için adeta ele alınan eserin ve şemsiyesi altında bulunduğu edebi türün genel hatlarının aktarıldığı bir zaman tüneli görevini görmektedir.
Avianus ve Fabulae Üzerine (9-12) başlıklı kısımda ilk önce çevirisi yapılan eserin yazarının adının günümüze ulaşan yazmalarda Latin dilinde aidiyet durumunu bildiren genitivus halinde nasıl yazıya geçtiği belirtilerek buradan yazarın ismine ilişkin çıkarsama yapılmaktadır. Bu işin hemen ardından eserin; bizzat Avianus tarafından da zikredildiği gibi Aisopos’tan alıntılanıp derlendiği bildirilmektedir ve içerdiği öyküler, öykülerin aktarıldığı üslup ve kullanılan dilin ölçü ve incelikleri aracılığıyla eserin tarihlendirilmesi yapılmaktadır.
Çeviri Yöntemi (12) kısmında ise çeviride temel alınan edisyon ve karşılaştırmaların yapıldığı edisyonlar belirtilmektedir. Fabulae/Kıssalar (13-101) kısmı çevirisi yapılan metni içermektedir. Bu kısmın ana başlığı yazmaların ismi olan Fabulae Aviani’dir. Eserde öykülerden önce Avianus’un Theodosius’a Mektubu yazıya geçirilmiştir. Mektupta Avianus, bu türde yazılanlardan, insanların payına düşen dersi çıkarmalarının kendileri için ağır bir yük olmaksızın gerçekleşeceğini ve yazmış olduğu öykülerden çıkaracağı dersler aracılığıyla Theodosius’un gereksiz kaygılardan uzaklaşacağını düşündüğünü ve bizzat kendisinin de bu türle hatırlanabilmesini umut ettiğini açıklar. Ayrıca bu kısımda öykülerin kaynağının Aisopos olduğunu ve bu öykülerin Sokrates, Flaccus, Babrius ve Phaedrus tarafından da kullanılmış olduğunu belirtir. 18. ve 101. sayfalar arasında kırk iki tane öykünün Türkçe çevirisi Latince metni ile birlikte verilmiştir. Bu öykülerde dostluk, kendi kendine yeterlilik, çıkar uğruna bir başkasının boyunduruğu altına girmeme, kötü günler gelmeden önce öngörülü olup tedbir alma, sağduyu ve zihinsel gücün bedensel güçten üstünlüğü ve benzeri diğer pek çok mesaj kolaylıkla algılanabilecek şekilde işlenmiştir.
Tanıtımı yapılan bu çeviri kitap, yukarıda da açıklandığı gibi, yüzyıllar boyunca süregelmiş bir öykü türünün kıymetli bir örneğidir. Avianus’un Theodosius’a Mektubu kısmında bizzat Avianus’un belirttiği gibi bu öykülerin Sokrates, Flaccus, Babrius ve Phaedrus tarafından kullanılmış olması, Avianus’un Aisopos’tan alarak çağdaşlarına aktardığı bu anlatıların barındırdığı mesajların ve öğretilerin yalnızca ortaya çıktığı döneme ait olmadığını, bu mesajların çağlar boyunca yankılandığını göstermiştir. Ayrıca çevirmen tarafından kaleme alınmış olan Avianus ve Fabulae Üzerine kısmının sonlandırıldığı cümlelerde, çevirmenin bizlere Avianus’un Fabulae’ının Ortaçağ kütüphanelerinin raflarında kendine yer bulmuş olduğunu aktarması da yüzyılların bu esere gösterdiği saygının günümüz okurlarınca anlaşılması açısından oldukça kıymetlidir. Bu bağlamda yapılan çeviri antikçağ edebiyatı meraklıları için olduğu kadar, dilimize kazandırılan çeviri eserlerin oluşturduğu hazine içerisinde önemli bir yer etmesi bakımından tüm okurlar için sevindiricidir.
Akdeniz Üniversitesi
Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü
Abdulkadir KAYA (MA)
kadir.kaya@yahoo.com
Kalıcı bağlantı adresi: http://www.libridergi.org/2019/lbr-0185