LIBRI
Epigrafi, Çeviri ve Eleştiri Dergisi
  • tr
  • en
  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yayın Etiği
  • Yayın Gönderme
  • Yazım İlkeleri
  • Yayın Süreci
  • İletişim
Anasayfa » 2019 » Anadolu Yahudileri Ege’de Yahudi İzleri

Anadolu Yahudileri Ege’de Yahudi İzleri

Anadolu Yahudileri Ege’de Yahudi İzleri

Siren BORA

ISBN: 9786052061015
Sayfa: 208
Baskı Yılı: 2017
Baskı Yeri: İstanbul
Yayınevi: Gözlem Yayıncılık

LIBRI V (2019) 55-58
Geliş Tarihi: 09.02.2019 | Kabul Tarihi: 13.06.2019
Elektronik Yayın Tarihi: 31.10.2019
Telif Hakkı © Libri Kitap Tanıtımı, Eleştiri ve Çeviri Dergisi, 2019

pdf PDF indir

references PDF görüntüle

info Atıf Düzeni

S. BORA, Anadolu Yahudileri Ege’de Yahudi İzleri. İstanbul 2017. Gözlem Yayıncılık, 208 sayfa. ISBN: 9786052061015

Kitap, yazara ait kısa bir Özgeçmiş (4) ile başlamakta, İçindekiler (5-6) bölümü ile devam etmektedir. Kitaba ait Önsöz (7-8) Prof. Dr. İlber Oltaylı tarafından kaleme alınmıştır. Yazarın kitap yazım sürecini ve teşekkürlerini aktardığı bö­lüm Giriş (9-14) bölümüdür. Kitapta yazar, Anadolu’da Yahudi toplumunun ve Yahudiliğin MÖ VI. yüzyıldan günümüze değin kesintisiz olarak bulundu­ğunu, 1492 yılında İspanya’dan kovularak Osmanlı topraklarına sığınan Sefa­rad Yahudilerinin Osmanlı sınırları içerisindeki kentlere yerleştirildikleri böl­gelerde karşılaştıkları ve zaman içinde kaynaştıkları, Mizrahi, Romaniot, Ka­raim ve Aşkenaz Yahudilerinin yüzyıllardan beri Anadolu’da yaşamakta ol­duğu bilgisini aktarmaktadır.

Her Şey Nasıl Başladı? (15-35) isimli birinci bölümde, Anadolu’nun Antik­çağda Troia’dan Hattilere, Hititlere, Hurrilere, Urartulara, Phrygia, Lydia, Ka­ria, Lykia ve Hellenlere uzanan pek çok uygarlığın beslenmesine, büyümesine katkıda bulunduğu gibi İbraniler için de İbrahim’den itibaren geçirdikleri sü­reçte özellikle Harran olmak üzere bu topraklardayken nasiplendiğini belirt­mektedir. İsrailoğullarının yaklaşık MÖ XIV. Yüzyılda Mısır’dan çıkışları ile baş­layan ve Kral Süleyman Dönemi’ndeki ticaret ilgisine kadar geçen süreç bi­rinci bölümde, İsrailoğullarının Sina Yarımadası’ndaki Yolculuğu, İsrailoğul­ları Vaat Edilmiş Topraklarda, Kabile Yönetiminden Krallık Yönetimine Geçiş, Davud’un Krallığı, Süleyman’ın Krallığı, Büyük İsrail Krallığı Süleyman’ın Ölü­münden Sonra İkiye Ayrıldı, Kuzeydeki İsrail Krallığı, Güneydeki Yehuda Kral­lığı, Yehudaların Babil Sürgünü, Süleyman Tapınağı Yıkılıyor, Yehudaların Ba­bil Sürgünü Sona Erdi, İkinci Süleyman Tapınağı İnşa Ediliyor, Pers Hükümdar­ları İsrailoğullarına karşı Hoşgörülüydü, Fenikelilerin Sur Kenti, İsrailoğulları­nın Ticarete İlgisi Kral Süleyman Dönemi’nde Başladı gibi alt başlıklar ile de­taylandırılmaktadır.

Ticaret Anadolu’nun Kapılarını Açtı (37-45) isimli ikinci bölüm, Sümer ve Akad topraklarında kurulan Babil Devleti’nin MÖ VI. yüzyılda sınırlarını, Ak­deniz’den Basra Körfezi’ne, İskenderun Körfezi’nden Malatya’ya, Diyarba­kır’a ve Kudüs’e kadar genişlettiği bilgisini vermekte ve bu durumun sonucu olarak da, doğu ile batı arasındaki ticaret yollarının denetiminin, Babil yöne­timinde olduğunu eklenmektedir. Bölümün alt başlıklarından olan, Yahudiler Anadolu ile Nasıl ve Ne Zaman Tanıştı‘da, MÖ 597-582 tarihleri arasında Ba­bil’e sürgün olarak gelen, büyük tüccar ve zanaatkârlardan oluşan Yahudi topluluğundan nasıl yararlandıkları, bu durumun Yahudi toplumuna olumlu ya da olumsuz etkileri, Anadolu’nun Ticari Potansiyeli’nde, Anadolu kentleri­nin özellikle de Batı Anadolu kentlerinin yer üstü ve yer altı kaynakları açısın­dan potansiyeli, Babil Devleti’ni yıkan Perslerin Sardis’i ele geçirmeleri, batı’ya yayılmalarını sağlamak amacı ile Kral Yolu’nu inşa ettikleri aktarılmak­tadır. Bölümün son alt başlığı olan Yahudi Topluluklar Üzerindeki Hellen Et­kisi’nde de MÖ 334’te Büyük İskender’in Asya’ya girmesi ile başlayan dönem ve İskender’in ölmesinden sonraki dönemin Yahudi toplumu üzerindeki etki­leri incelenmiştir.

Anadolu’nun MÖ 188’de başlayan MÖ 129’da doğrudan Roma yöneti­mine geçtiği ön bilgisi ile başlayan, Romalılar Anadolu’ya Geldikleri Zaman Anadolulu Yahudilerle Karşılaştı (47-54) isimli üçüncü bölüm, Anadolu kent­lerinde Yahudi toplumunun varlığına dair belgelerin incelendiği alt başlıklar olan Romalıların Yahudilerle Karşılaştığı Antik Anadolu Kentleri, Roma İmpa­ratorluğu’nun Yahudilere İlişkin Kararnameleri, İzinleri ve Yasaklamaları ve son olarak da ilk kez İmparator Gaius Caligula zamanında yaşanan sürtüşme­lerin ve sonuçlarının incelendiği Roma İmparatorluğu ile Yahudi Arasındaki Sürtüşmenin Başlangıç Noktası alt başlığını kapsamaktadır.

Sardis Sefarad mı? (55-68) isimli dördüncü bölümde, 1916 yılında Ameri­kan Sardis Kazıları Heyeti tarafından Sardis’te bulunan 37 Lydia yazıtı hak­kında bilgi verilmiş ve bu yazıtlardan bir kısmının çevirisini yapan bazı bilim adamları tarafından Yahudiler’in Sardis’e yerleşme tarihleri için MÖ. VI. yüz­yıl tezinin öne sürülmesiyle ilgili detaylı bilgi verilmiştir. Ayrıca bu bölümde Sardis Sinagogu hakkında da kapsamlı bilgiler aktarılmıştır.

Yazarın, Prof. Dr. W. Ameling tarafından hazırlanan ve 2004 yılında yayım­lanan, Antik Dönem’de Anadolu’da yaşayan Yahudi toplulukları ile ilgili sap­tanan ve çevirileri yapılan yazıtları konu alan “Inscriptiones Judaicae Orientıs Iı: Kleinasien (Texts And Studies In Ancient Judaism 99)” isimli katalog hak­kında bilgi verdiği bölüm olan beşinci bölüm, Ege’deki Yahudi İzlerini Takip Edelim (69-90) ismini taşımaktadır. Bu bölümde yazıtlarda yer alan, MYSIA: Pergamon-Kyzikos, PHRYGIA: Aizanoi-Akmoneia-Apameia-Apollonia-Appia-Diokleia-Dokimenion-Dorylaion-Eumeneia-Hierapolis ve Laodikeia-Synnada, IONIA: Ephesos-Phokaia-Priene-Miletos-Teos, LYDIA: Hypaipa-Magnesia-Philadelphia-Thyateira Antik Dönem yerleşimlerini alt başlıklar halinde mer­cek altına almaktadır.

Strobilos Ne Zaman Çıfıt Kalesi Oldu? (91-104) isimli altıncı bölüm, KARIA: Aphrodisias-Hyllarima-Iasos-Kaunos-Myndos-Nysa-Tralleis-Strobilos alt baş­lıklarındaki antik yerleşimler hakkında bilgi aktarımı sağlamakta, doğal bir li­man özelliği olan Strobilos’ta MÖ VII. yüzyıldan itibaren yerleşim olduğu, Bi­zans İmparatorluğu’nun en varlıklı Yahudi topluluğunun da burada ikamet ettiği belirtilmektedir.

Anadolu’nun üçüncü, Lycia bölgesinin ilk sinagogu olma özelliğine sahip Andriake’de bulunan sinagogun öncelikli olarak detaylı bir şekilde aktarıldığı, Lycia’nın Bulunan İlk Sinagogu-Andriake’nin Nadide Menoraları (105-112) isimli yedinci bölüm kendi içinde oek çok alt başlığa ayrılmaktadır. LYCIA: Andriake-Myra-Phaselis-Limyra-Tlos alt başlıklarında da bu bölgelerdeki Ya­hudi toplumunun varlığının izlerini yazıtlar eşliğinde sürülmektedir.

Paulus’un İkna Gezileri (113-118) isimli sekizinci bölüm, Hristiyan dininin ve bu dinin en önemli doktrini olan İsa Mesih anlayışının oluşumunda baskın bir rol oynanan Paulus’un Hristiyanlığı yaymak için harcadığı çabaları aktarıl­maktadır. Paulus’un ikna turunun rotası incelendiğinde, bu dini yayma çalış­masının ana mekânlarının sinagoglar ve Anadolu’daki Yahudi yerleşimleri ol­duğu da eklenmektedir.

İlk bulgunun MS 123 ya da 124 yıllarına tarihlendiği Smyrna’daki Yahudi toplumuna ait bilgilerin paylaşıldığı, Smyrna’da Antik Bir Bulmaca: Hedone mi? Edone mi? Adonay mı? (119-133) isimli dokuzuncu bölüm, Smyrna Ago­rası’nda bulunan bir graffiti ve altı köşeli yıldız figürü ile ilgili oldukça kapsamlı bir analizi kapsamaktadır. İzmirli Yahudiler Türklerle Ne Zaman Karşılaştı? (135-142) isimli onuncu bölüm de ise, 1492’de İspanya ve 1497’de Porte­kiz’den gelen Yahudi göçünün İzmir’in Yahudi Topluluğu’nun büyüyüp geliş­mesindeki katkıları incelenmektedir.

313 yılında Hristiyanlığın Bizans İmparatorluğu’nun resmi dini olarak ka­bul edilmesi sonucunda Roma İmparatorluğu dönemindeki Yahudi Toplu­luğu’nun ibadet ve inanç özgürlüğünün sona ermesi ile başlayan ve XIX. yüz­yıl sonlarındaki Aydınlanma Dönemi’ne kadar geçen süreç Bizans’tan Sonra Anadolu Yahudilerinin Kaderi Ne Olacaktı? (143-154) isimli onbirinci bö­lümde detaylı bir şekilde aktarılmaktadır. İzmir Yahudilerinin Son İki Yüz Yılına Kuşbakışı-Kısa Bir Değerlendirme (155-171) isimli onikinci bölümde yazar 200 yıllık bir zaman diliminde Anadolu Yahudilerinin yaşamında iz bırakan ve etkili olan kavşak noktalarını detaylandırmaktadır.

Sonuç (173-175) bölümüne bakarsak, oldukça geniş bir zaman dilimini kapsayan kitapta yazar incelenen kanıtlar sonucunda, Yahudiler’in MÖ V. yüzyıldan itibaren Anadolu’ya yerleştiklerini, yaklaşık 26 yüzyıl süren bu sü­reçte Babil, Pers, Hellen, Roma, Selçuklu, Türk Beylikleri ve Osmanlı gibi farklı hâkimiyetler altında kalsalar da, Yahudi kimliklerinden uzaklaşmadıklarını be­lirtmekte ve “Yahudiler, 500 yıldır konuğumuzdur” saptamasının “iki bin yıl­lık” bir hata payı içerdiğini vurgulamaktadır. Kitabın daha sonraki kısımları da, Kaynakça (177-186), Kronoloji (187-189), Kitapta Geçen Adlar, Yerler ve De­yimler Sözlüğü (191-206) olarak sıralanmakta ve kitap Dizin (207-208) kısmı ile son bulmaktadır.

Akdeniz Üniversitesi
Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü

Çiğdem ÖNER (PhD.)
bozoglu.oner.cigdem@gmail.com

  • Atıf Düzeni
  • Direkt Link
Ç. Öner, Anadolu Yahudileri Ege’de Yahudi İzleri. Yazar: S. Bora, Libri V (2019) 55-58.

Kalıcı bağlantı adresi: http://www.libridergi.org/2019/lbr-0186

20 Kasım 2019 Şenkal Kileci
← Kıssalar/ Fabulae
Arkeolojinin Kısa Tarihi →

Yayın Gönderme

Çalışmalarınızı Editöryal Prensiplere ve Yazım İlkelerine göre düzenledikten sonra,  libri@akdeniz.edu.tr
adresine gönderebilirsiniz.

eISSN: 2458-7826

PhaseKapakWeb
PhaseKapakWeb
PhaseKapakWeb PhaseKapakWeb PhaseKapakWeb

SAYI I (2015)

SAYI II (2016)

SAYI III (2017)

SAYI IV (2018)

Search for Publication

En çok okunanlar

  • Rome Versus Carthage: The War at Sea
    Rome Versus Carthage: The War at Se...
  • Lykopolisli Ozan Kolluthos, Hellene’nin Kaçırılması
    Lykopolisli Ozan Kolluthos, Hellene...
  • Jül Sezar
    Jül Sezar
  • Selçuklu Sarayları ve Köşkleri
    Selçuklu Sarayları ve Köşkleri
  • Derinlerdeki Portreler – Portraits of the Deep: Underwater Tales of Anatolia
    Derinlerdeki Portreler – Port...
  • In Pursuit of Excellence: Works of Art from The Museum of Turkish and Islamic Arts İstanbul
    In Pursuit of Excellence: Works of ...
  • Plutarkhos, Moralia: Kıskançlık ve Nefret Hakkında
    Plutarkhos, Moralia: Kıskançlık ve ...
  • At Üstünde Selçuklular: Türkiye Selçuklularında Ordu ve Savaş
    At Üstünde Selçuklular: Türkiye Sel...
  • Susuzluk Antik Dünyada Su ve İktidar
    Susuzluk Antik Dünyada Su ve İktida...
  • Antikçağ’da Korsanlık
    Antikçağ’da Korsanlık
  • Hellenistik Dünya Tarihi MÖ 323-30
    Hellenistik Dünya Tarihi MÖ 323-30
  • Arrianus’un Karadeniz Seyahati
    Arrianus’un Karadeniz Seyahati
  • Roma Portre Sanatı II
    Roma Portre Sanatı II
  • Tarih Manifestosu
    Tarih Manifestosu
  • Historia: Antikçağda Araştırma Fikrinin Doğuşu
    Historia: Antikçağda Araştırma Fikr...

PhaseKapakWeb

eISSN: 2149-7826

Destekleyenler

Libri

  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yazım İlkeleri
  • Yayın Süreci
  • İletişim

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

Popüler Yayınlar

  • Rome Versus Carthage: The War at...
  • Lykopolisli Ozan Kolluthos, Hell...
  • Jül Sezar
  • Selçuklu Sarayları ve Köşkleri
  • Derinlerdeki Portreler – P...
  • In Pursuit of Excellence: Works ...
  • Plutarkhos, Moralia: Kıskançlık ...

Son Çıkan Yayınlar

  • Küçük Topla Egzersiz Hakkında 8 Temmuz 2022
  • Çok Arkadaşa Sahip Olmak Hakkında 6 Nisan 2022
  • Determinations Concerning Grave Stelae with Banquet Relief Found in the Surroundings of Yalova in the Context of the Old and New Findings 25 Mart 2022
  • Herakleitos of Rhodiapolis: Addenda et Corrigenda to TAM II 911 18 Şubat 2022
  • New Honorary Inscriptions from Termessos for Emperor Hadrianus and His Wife Sabina 29 Aralık 2021
  • A New Funerary Inscription from Olympos (Lycia) and an Addendum to TAM II 1075 29 Aralık 2021
  • Two New Epitaphs from Termessos 29 Aralık 2021

Yayın Arama

Arşiv

Flag Counter
  • Ana Sayfa
  • Dergi Hakkında
  • Son Sayı
  • Arşiv
  • Yayın Etiği
  • Yayın Gönderme
  • Yazım İlkeleri
  • Yayın Süreci
  • İletişim
Copyright © 2015 www.libridergi.org
  • Türkçe